ΕΠΙΛΟΓΟΣ

            Ορισμένοι τρόποι συγγραφής επιλόγων που θα προτείνουμε είναι ενδεικτικοί και μπορούν να δώσουν τις κατευθύνσεις στο μαθητή, ώστε να αποκτήσει ευχέρεια στο γράψιμό τους.

            1. Ανακεφαλαίωση :

            Συνοψίζει σε αδρές γραμμές τις βασικές θέσεις που υποστηρίξαμε στην ανάλυση του θέματος. Χρειάζεται όμως προσοχή, ώστε να μην υποπέσουμε σε επαναλήψεις, αλλά και να περιλαμβάνονται όλα τα κύρια ερωτήματα της εκφώνησης.

            2. Δεοντολογικός :

            Ο συνηθέστερος επίλογος, αναφερόμαστε σ’ αυτό που πρέπει να γίνει, στις λύσεις, αν δεν έχουμε αναφερθεί παραπάνω.

Παράδειγμα :

            Η διάδοση των ναρκωτικών έχει πάρει εκρηκτικές διαστάσεις και ορισμένα κράτη θέσπισαν και νόμους ευνοϊκούς προς τη χρήση των ναρκωτικών ουσιών, θέλοντας να ελέγξουν και να προφυλάξουν τους τοξικομανείς από νοθευμένες ουσίες ή μολυσμένες σύριγγες. Θεωρείτε την απόφαση σωστή ; Αιτιολογείστε την απάντησή σας.

                        Η θέσπιση νόμων και διατάξεων υπέρ των ναρκωτικών δεν επιλύει το πρόβλημα αλλά το διαιωνίζει. Η αποδοχή των τοξικομανών - που ασφαλώς είναι άτομα που χρειάζονται τη βοήθεια και τη συμπαράσταση όλων μας - σε δημόσιους χώρους με το πρόσχημα της πλήρους ελευθερίας και της πρόληψης και προφύλαξης από μολυσματικές ασθένειες αποτελεί την πιο ανεύθυνη και ασυνείδητη πολιτική. Το πρόβλημα λύνεται μόνο, όταν το αντιμετωπίσουμε στη γέννηση του, στην παραγωγή και διακίνησή του.

            Η πάταξη των οργανωμένων οικονομικών κέντρων διακίνησης και εμπορίας ναρκωτικών, η συντονισμένη προσπάθεια όλων των υπευθύνων φορέων - ΟΗΕ, Διεθνές Δικαστήριο -, η σωστή, πλήρης και διαφανής ενημέρωση των πολιτών σε μικρή ηλικία, η αναβάθμιση της ποιότητας ζωής με αν-θρωποκεντρικό πλέον περιεχόμενο και η ύπαρξη ιδανικών και αξιών για τους νέους, η ίδρυση κέντρων αποτοξίνωσης που θα προσφέρουν μετέπειτα εργασία στους ήδη απεξαρτημένους τοξικομανείς και κυρίως η αλλαγή της στάσης μας απέναντι στα εξαρτημένα από τα ναρκωτικά άτομα είναι οι προσφορότερες λύσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος που διαρκώς διογκώνεται.

           

            3. Με μορφή ερώτησης :

            Πρωτότυπος επίλογος, που χρειάζεται όμως ιδιαίτερη προσοχή στην επιλογή ερώτησης, έτσι ώστε να δημιουργεί νέους προβληματισμούς και νέα θέματα ανάπτυξης, αντικείμενα μιας ξεχωριστής πραγματείας. Ο τύπος αυτού του επιλόγου συνίσταται σε θέματα που αφορούν σύγχρονα προβλήματα.

Παράδειγμα :

                        Μέσα στις αντιφάσεις του σύγχρονου πολιτισμού είναι ότι παρουσιάζεται μια αλματώδης εξέλιξη στις επιστήμες και στην τεχνολογία ενώ ταυτόχρονα μιλάμε για άγχος, ανασφάλεια, υποβιβασμό της ποιότητας ζωής του ανθρώπου. Διερευνείστε τα αίτια της αντίφασης, επισημάνετε  τους παράγοντες που επιδρούν καταλυτικά σε αυτές τις αμφισβητήσεις.

            

             Η ύπαρξη και η ανάπτυξη της αυτογνωσίας, η καλλιέργεια ήθους και ανθρωπιστικών αξιών και ιδανικών και γενικότερα η πνευματική ανάπτυξη της ανθρώπινης προσωπικότητας θα απαγκιστρώσει τον άνθρωπο από τη «δουλεία της μηχανής», του τεχνοκρατισμού, του υλισμού και της υλικής θεώρησης των πραγμάτων. Με τον τρόπο αυτό ο άνθρωπος θα αναπτύξει υψηλά και ευγενή αισθήματα με ανθρωποκεντρικό περιεχόμενο, που θα συμβάλουν στην απαγκίστρωση του ατόμου από τη μονομερή τεχνολογική ανάπτυξη. Αναλογιζόμενοι τους κινδύνους αυτής της παθητικής προσκόλλησης του ατόμου στο «άρμα» της τεχνολογικής ευημερίας και ανάπτυξης πρέπει να προδιαγράψουμε την πορεία του με σκούρες πινελιές. Όμως, μήπως μέσα σε αυτή τη δίνη της υπερτεχνολογικής ανάπτυξης και της μονομερούς καλλιέργειας του ατόμου, ο άνθρωπος χάσει και το τελευταίο ίχνος ευαισθησίας και ανθρωπιάς που του απομένει ;

            4. Συγκερασμός αντιτιθεμένων απόψεων :

            Όταν δίνονται για εξέταση δύο διαμετρικά αντίθετες απόψεις, η έκθεση μπορεί να κλείσει με την παρουσίαση μιας τρίτης άποψης, που θα συμβιβάζει τις δύο αντίθετες απόψεις και θα αποτελεί τη «χρυσή τομή» τους.

Παράδειγμα :

                        Ένα από τα πιο σημαντικά προβλήματα της εποχής μας, που προκαλεί έντονες διαμάχες, είναι η στάση του σύγχρονου ανθρώπου απέναντι στην παράδοση. Από καιρό έχουν διαμορφωθεί δύο αντιτιθέμενες απόψεις, η πρώτη υποστηρίζει πως μοναδικό θεμέλιο της σύγχρονης κοινωνίας και του πολιτισμού της πρέπει να είναι η παράδοση. Η δεύτερη την απορρίπτει συνολικά ως επιζήμια για την κοινωνική πρόοδο. Να κρίνετε τις δύο αυτές αντιλήψεις με επιχειρήματα και να παρουσιάσετε τη δική σας κατάλληλα τεκμηριωμένη.

                        Τα λόγια του Λόρενζ είναι αρκετά διαφωτιστικά για την αποδοχή ή όχι της παράδοσης : «Όποιος αρνείται κάθε αξία της παραδοσιακής σοφίας, υποπίπτει κατ’ ανάγκη στο σοβαρό σφάλμα να πιστέψει ότι η επιστήμη είναι ικανή να δημιουργήσει από το μηδέν και μόνο με τη λογική της ένα πλήρη πολιτισμό μ’ όλα όσο περιλαμβάνει». Επομένως, η τήρηση ίσων αποστάσεων από τις παραδοσιακές αξίες αλλά και από την αποφυγή των παραδοσιακών στοιχείων κρίνεται αναγκαία., Οι αρχαίοι δεν επιτρέπεται να αποτελούν υποστήριγμα της νεοελληνικής αδράνειας και ματαιοδοξίας. Πρέπει να γίνουν στοιχείο πνευματικού και ψυχικού βίου.

            5. Προδιαγραφή μελλοντικής πορείας :

            Στηριζόμαστε στη σύγχρονη πραγματικότητα για να προδιαγράψουμε τη μελλοντική πορεία του προβλήματος.

Παράδειγμα

                        Η πολιτισμική κρίση, που ολοένα και περισσότερο γίνεται εμφανέστερη σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης ζωής, έχει αμεσότατη σχέση με την πνευματική νωχέλεια,, την αμοραλιστική νοοτροπία και την υποβαθμισμένη υπευθυνότητα, καταστάσεις που διαρκώς επεκτείνονται με τάση μονιμοποίησης. Αφού επισημάνετε  την έκταση της κρίσης που υπάρχει, να προτείνεται τρόπους αντιμετώπισης του προβλήματος.

                        Η πολιτισμική κρίση, η παλινδρόμηση των ηθών και αξιών, η αμφισβήτηση κάθε θεσμοθετημένου και κοινωνικά αποδεκτού «συστήματος» σε συνδυασμό με την πνευματική νωχελικότητα, τον αμοραλισμό και την ηθική κατάπτωση, οδηγούν αναμφισβήτητα σε ηθική παρακμή και μηδενιστική αντιμετώπιση της ζωής. Ο άνθρωπος εγκλωβισμένος σε ένα πλέγμα ηθικής κατάπτωσης, ανευθυνότητας, ιδιοτέλειας και ατομισμού, οδηγείται στον προοδευτικό μα σίγουρο «στραγγαλισμό». Με αυτές τις προοπτικές το μέλλον διαγράφεται ζοφερό, η σήψη - ηθική, πολιτισμική, πνευματική - θα διογνώνεται και οι άνθρωποι θα υποστούν τις συνέπειες που συνεπάγεται αυτή η αδιαφορία του ανθρώπου προς κάθε τι μη λογικό και ωφέλιμο. Θα μεταβληθούμε σε υλιστές, ανεύθυνους και αδιάφορους προς την πολιτισμική άνοδο. Η καθολικότητα των θλιβερών φαινομένων του σύγχρονου βίου προκαλεί τον τρόμο και την απόγνωση, ιδιαίτερα όταν δε διαφαίνονται στο εγγύς μέλλον τάσεις πνευματικής αναζήτησης και επιστροφής του ανθρώπου στις πραγματικές αξίες και ιδανικά για την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής του.