ΘΕΣΜΟΙ
ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ
ΘΕΣΜΟΙ
Κοινωνικός θεσμός είναι η
επιδίωξη κάποιου κοινωνικά σημαντικού
σκοπού με κοινωνικά παραδεκτούς και
παγιωμένους τρόπους συλλογικής
συμπεριφοράς και δράσης .
(Δ. Γ.
Τσαούσης)
Θεσμός είναι μία
σταθεροποιημένη , μία παγιοποιημένη
απάντηση σε συνεχώς επανερχόμενα κοινωνικά
προβλήματα . (Β. Φίλιας)
.
Ο όρος θεσμός υποδηλώνει μία έκφανση της κοινωνικής
ζωής ‘ ορισμένοι δηλαδή αξιολογικοί
προσανατολισμοί και συμφέροντα με επίκεντρο
μεγάλες κοινωνικές μέριμνες { εκπαίδευση , γάμος , ιδιοκτησία...}
δημιουργούν τρόπους κοινωνικής αλληλεπίδρασης
.
Τα κοινωνικά
φαινόμενα φορμάρονται σε πάγιες μορφές οι οποίες καταντούν υποχρεωτικές για τα
άτομα και το κοινωνικό σύνολο και πολλές φορές παραμένουν αμετάβλητες στο χρόνο
ή και μεταβάλλονται και διαφοροποιούνται για την αντιμετώπιση της οξύτητας, της
επιβίωσης, ή την άμβλυνση ενός
φαινομένου
ΜΟΡΦΕΣ
F Θρησκευτικοί
F Πολιτικοί
F Οικογενειακοί
F Οικονομικοί
F Τυπικοί
F Εκπαίδευσης & Κοινωνικοποίησης
F Ατυποι
ΘΕΣΜΟΙ :
F κατοχύρωση προνομίων, θεσμοθέτηση πλούτου και τάξεων,
ατομικής πρωτοβουλίας, ζωής, περιουσίας δικαιωμάτων .
F διεθνές δίκαιο, διεθνείς
οργανισμοί, παρέμβαση διεθνών οργανισμών .
F δημοκρατική εναλλαγή
εξουσίας, ελευθερία έκφρασης, λόγου, ιδεολογίας, κατοχύρωση μόρφωσης και
γενίκευσης της, ίσοι όροι και ευκαιρίες για καθολική μόρφωση
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΘΕΣΜΩΝ
F
σταθερότητα
F
ομοιομορφία
F
επανάληψη
F
υποχρεωτική
δράση ð θεσμοθέτηση
ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΘΕΣΜΩΝ
Κάθε θεσμός είναι ένα μέσο για την επιδίωξη των στόχων και των
σκοπών που θεωρούνται σημαντικοί από το κοινωνικό συνολο και εξυπηρετούν τις
επιδιώξεις του. Η λειτουργία των θεσμών οριοθετείται και υπαγορεύεται από τις
κοινωνικές δομές, από ένα σύνθετο πλέγμα δράσης και εξαρτησης των κοινωνικών
ρόλων στα πλαίσια της κοινωνικής οργάνωσης.
Η χρησιμότητα των
κοινωνικών θεσμών προσδιορίζεται μέσα από ένα ευρύτερο πλέγμα αξιοκρατικών
στοιχείων που ορίζει το κοινωνικό συνολο επιθυμώντας στη διατήρηση και
διαιώνιση των κοινωνικών παραμέτρων και στην αποφυγή αντικοινωνικών εκδηλώσεων
επισφραγίζοντας με τον τρόπο αυτό την κοινωνική τάξη και ισορροπία.. Οι αναγκες
και οι προτεραιότητες που εξυπηρετούν είναι’
1. οργάνωνουν την κοινωνική,
πολιτική και ατομική ζωή
2. καθορίζουν τα όρια δράσης
των ατόμων και αποτρεπουν την εμφάνιση φαινομένων κοινωνικής παθογένειας
3. κοινωνικοπούν και
πολιτικοποιούν τους πολίτες
4. καθορίζουν τις σχεσεις αλλά
και τις υποχρεώσεις των πολιτών
-οικονομικές, θρησκευτικές,
5. στηρίζουν και ενισχύουν τις
κοινωνικές δομες συμβάλλοντας στην ομαλή λειτουργία της κοινωνίας και
επιτρέποντας την άριστη επικοινωνία των ατομων
6. διασφαλίζουν, κατοχυρώνουν
τα δικαιώματα του πολίτη, ορίζουν τις υποχρεώσεις του
7. αναπτύσσουν την ομαδικότητα,
τη συνεργασία, την άμιλλα και την κοινή προσπάθεια δημιουργώντας ευθύνες
8. επηρεάζουν συνειδητά ή ασυνείδητα
τον τρόπο σκέψης και δράσης του ανθρώπου, μεταδίδουν ιδανικά και ιδεολογίες,
λειτουργούν ως φορείς κοινωνικοποίησης, ασκούν παιδεία και αγωγή
9. δίνουν περιεχόμενο και
πληρότητα στον άνθρωπο με την καθιέρωση αργιών, προσφέρουν ελεύθερο χρόνο,
φροντίζουν για την ψυχαγωγία του ανθρώπου
ΔΙΑΦΟΡΟΙΗΣΗ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΚΑΙ ΧΡΟΝΟ
Η κοινωνική πραγματικότητα δεν είναι
στατική αλλά δυναμική, είναι μια πραγματικότητα που αλλάζει, μεταβάλλεται,
μετασχηματίζεται. Οι θεσμοί, όπως κάθε στοιχείο αυτής της πραγματικότητας, δε
μένουν απαράλλακτοι τόσο στο χρονο όσο και στο χώρο.
 |
΄Όταν λέμε ότι οι θεσμοί διαφοροποιούνται στο χώρο δεν εννούμε .ότι κάθε κοινωνία
έχει τους δικούς θεσμούς, οι οποίοι προσδιορίζονται από τις
κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες που επικρατουν, από τις ιδεολογίες, τις αξίες
και τους κανόνες που τους διέπουν. Εννοούμε ότι οι θεσμοί διαφοροποιούνται
συχνά μέσαα στην κοινωνία και η διαφοροποίηση τους γίνεται σε δύο επίπεδα’
F
από τη μια
γεωγραφική περιοχή στην άλλη
F
από το ένα
κοινωνικο-οικονομικό στρώμα στο άλλο
Η διαφοροποίηση των θεσμών στο χρόνο
σημαίνει τη μεταβολή των συνθηκών που επηρεάζουν τη λειτουργία και δράση τους,
αφού η ίδια η κοινωνία μετασχηματίζεται. Παρά τη σταθερότητα των θεσμών οι
σχεσεις που αντικατοπτρίζουν δεν είναι ευκαιριακές, δεν είναι πρόσκειρες.
Αναφέρονται σε συγκεκριμένους σκοπούς που εκφράζουν τις κυρίαρχες
κοινωνικο-οικονομικές και πολιτικές θεωρίες και κυρίαρχες ιδεολογίες που
διατηρούν την αποτελεσματικότητα τους στο χρόνο.
(πχ. Πολιτικοί θεσμοί’ έννοια εξουσίας -ανάλογα τις
κοινωνικές συνθήκες η εξουσία μπορεί να ονομάζεται δημοκρατία, απολυταρχία,
δεσποτισμός)
ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ
η σταθερότητα
και ο δεσμευτικός χαρακτήρας των θεσμών εξαρτάται από τρεις προϋποθέσεις’
α. Οι
σκοποί του θεσμού εξακολουθούν να θεωρούνται σημαντικοί
β. Δεν έχει
μειωθεί η αποτελεσματικότητα των
παγιωμένων κοινωνικών σχεσεων
γ. Οι
σχέσεις των θεσμών θεωρούνται σύμφωνες με τις ισχύουσες κοινωνικές αξίες.
Όταν οι κοινωνικές δομές αλλάζουν, οι τρόποι
ατομικής και συλλογικής ενέργειας και δραστηριότηατς διαφοροποιούνται ή πλέον
δεν είναι αποτελεσματικοί για την επίτευξη των στόχων των θεσμών που βέβαια
προάγουν τις παγιωμένες και καθιερωμένες κοινωνικές αντιλήψεις, τότε ο θεσμός
εισέρχεται σε μια περίοδο κρίσης, τοτε αρχίζει η διαδικασια αλλαγής ή και
κατάργησης του.
Η αλλαγή μπορεί να συμβεί σε επίπεδο κοινωνικών σχεσεων (έπαψαν να θεωρούνται αποτελεσματικές για την
επίτευξη των στόχων) είτε σε επίπεδο
σκοπων. Επίσης η αλλαγή ενός θεσμού μπορεί να γίνει με θεσμοποίηση (σταδιακή επικράτηση νέων κοινωνικών σχεσεων που
αντικαθιστούν τιις παλιές) ή με θεσμοθέτηση (κατάργηση
του θεσμού και αντικατάσταση του με έναν καινούργιο)
ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΘΕΣΜΩΝ
Η αναγκαιότητα των θεσμών διαπιστώνεται
σε δύο επίπεδα’
F
στο επίπεδο
της οργάνωσης του κοινωνικού συνόλου
F
στο επίπεδο
της ένταξης του ατόμου στο κοινωνικό σύνολο
Η διαρκής συνεργασία των μελών που
απαρτίζουν το κοινωνικό συνολο στηρίζεται σε μια σταθεροποιημένη συμπεριφορά
των μελών, στην υιοθέτηση και αποδοχή των ρόλων και των στοχων που
οριοθετούνται από τους ίδιους του θεσμούς. Ο
γρήγορος μετασχηματισμός των θεσμών, που άλλωστε αποτελεί προϋπόθεση της
επιβίωσης τους στα πλαίσια της ταχύρρυθμης μετασχηματιζόμενςη πραγματικότητας, οδηγεί στην ασάφεια τους και η συμπεριφορά
των μελών της κοινωνίας παύει να είναι σταθερή και λιγότερο προβλέψιμη.
Αυτό μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στο επίπεδο της οργάνωσης του κοινωνικού
συνόλου, αλλά και στο επίπεδο της ένταξης του ατομου στο κοινωνικό σύνολο
ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΘΕΣΜΩΝ
i. Κατανόηση της κοινωνικής πραγματικότητας
ii. Σύγκριτική μελέτη των κοινωνιών
iii. Μελέτη της κοινωνικής μεταβολής και της εξέλιξης των
κοινωνιών
ΑΙΤΙΑ ΕΞΥΓΙΑΝΣΗΣ ΘΕΣΜΩΝ
1.
Όταν δεν ανταποκρίνονται στις επικρατούσες αντιλήψεις
και ιδέες, ενώ αναμοχλεύουν αναχρονιστικά κοινωνικά σχήματα, οικονομικές,
πολιτικές συνθήκες.
2.
Όταν είναι προϊόν και αποτέλεσμα άνισων κοινωνικών
σχέσεων, όταν προάγουν την αδικία και ιδιοτέλεια, την αναξιοκρατία
-δημιουργήματα των ανθρώπινων αδυναμιών και λαθών.
3.
Όταν καταδυναστεύουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, όταν
είναι αντισυνταγματικοί σε κοινωνία δημοκρατική, όταν περιστέλουν τα ανθρώπινα
δικαιώματα
4.
Όταν εκφράζουν τα συμφέροντα μεμονωμένων κοινωνικών
ομάδων, όταν εξυπηρετούν μονόπλευρα την κοινωνική αναγκαιότητητα, όταν δεν
διασφαλίζουν τα λαϊκά συμφέροντα και δεν εναρμονίζονται με τη σύγχρονα
κοινωνική πραγματικότητα, όταν είναι περιστασιακοί, αποτέλεσμα προχειρότητας
ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΣΩΣΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ
i.
Ν’ απορρέουν από τη συναίνεση της πλειοψηφίας και να
εκφράζουν τη βούληση του λαού.
ii.
Ν’ αποβαίνουν τροχοπέδη στις κοινωνικές αναταραχές και
να αντιτίθενται στη σήψη και την κοινωνική αποσύνθεση, να μην είναι αυταρχικοί
και βίαιοι
iii. Να
εναρμονίζονται με τη σύγχρονη κοινωνική
πραγματικότητα, αν είναι δημοκρατικοί, αν εποδέχονται την κριτκή και το διάλογο
και βέβαια να μην είναι δογματικοί
iv. Να μην
αντιστρατεύονται την πρόοδο και την ανανέωση, να μην αποκλείουν τις
μεταρρυθμίσεις
v.
Να εμπνέουν εμπιστοσύνη, να λειτουργούν αξιοκρατικά,
να είναι ευέλικτοι στις κοινωνικές αλλαγές, όταν αυτές ταυτίζονται με την
πρόοδο, την ανάταση και αντιδιαστέλονται από την προχειρότητα, τον ασυνάρτητο
σχεδιασμό
vi. Να
είναι έχουν κοινούς στόχους και να
αποβλέπουν στην δημοκρατική οργάνωση της κοινωνίας και στην πνευματική και
ηθική άνοδο του πολίτη
ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΣ
Ορισμός
Σύνολο αντιλήψεων που
εκφράζουν το σεβασμό στην αξιοπρέπεια του ανθρώπου, στο δικαίωμα να αναπτυχθεί
ολόπλευρα, να δημιουργηθούν ευνοϊκές για τον άνθρωπο συνθήκες κοινωνικής ζωής.
Διακρίνεται στον κοινωνικό (ανθρωπιά) και τον εκπαιδευτικό ή φιλολογικό.
Κοινωνικός ανθρωπισμός είναι η αξιολόγηση του ανθρώπου ως έμψυχου όντος ,
με σεβαστή αξία και προσωπικότητα. Θεωρείται αυτοσκοπός και όχι μέσο για την ικανοποίηση στόχων εξω από τον
ανθρωπο.
Εκπαιδευτικός ή φιλολογικός ανθρωπισμός’ αναφερόμαστε στην πίστη
της ανθρωποπλαστικής δύναμης των
κλασσικών γραμμάτων. Πέρασε από τρία στάδια’
α) 14ος αι. και
συμπτίπτει με την Αναγέννηση
β) 18ος αι.
εμφανίζεται με τον J. Winckelman
γ) 19ος αι.
εμφανίζεται με τον W. Jaeger
ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ
1. Πίστη στον άνθρωπο και στις
ικανότητες του, στην τεράστια ψυχική του δύναμη και ιδιαίτερα στο λογικό του
και η αξιοποίηση τους.
2. Δικαίωμα του κάθε ατόμου και
της κοινωνίας χρέος είναι να βοηθήσουν στην ολόπλευρη ανάπτυξη όλων των
ανθρώπων και των διαφόρων υποστάσεων τους.
3. Αναγνώριση κι εκτίμηση στην
αξία της ανθρώπινης ζωής. Κάθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα και την υποχρέωση να
κατακτήσει την ευτυχία του πανω στη γη. Η ανθρώπινη ζωή δεν είναι τιμωρία ούτε
σφάλμα και αμάρτημα. Καταδίκη της εκμετάλλευσης με οποιαδήποτε μορφή και αν
παρουσιάζεται.
4. Είναι ανάγκη ο άνθρωπος να
κυριαρχήσει στη φύση και την κοινωνία ρυθμίζονταςτις φυσικές και κοινωνικές
συνθήκες. Πολύτιμο όλπλο στα χέρια του η επιστήμη και η τεχνική.
5. Κάθε άτομο οφείλει να
σέβεται τον εαυτό του και τους άλλους. Επιβάλλεται ο αυτοσεβασμός και ο
αλληλησεβασμός σε όλους ανεξαιρέτως.
6. Επιβάλλεται να κυριαρχήσει
το ομαδικό και συλλογικό πνεύμα, να προωθείται η συνεργασία μεταξύ ομάδων και
λαών σε κάθε δραστηριότητα, να υπάρχει αμοιβαίος όφελος και πλήρη ισοτιμία.
7. Η εγωιστική ατομική ευτυχία,
η εγωιστική ατομική ανάδειξη του ατόμου σε βάρος των άλλων είναι πράξεις
αντιανθρωπιστικές. Ο γνήσιος ανθρωπισμός
προβάλλει το υπέρτατο αγαθό της κοινωνικής δικαιοσύνης με ανώτατο κοινωνικό
λειτρούργημα τη δημιουργική παραγωγική εργασία για την ευτυχία ολόκληρης της
κοινωνίας. Διδάσκει πως μόνο μέσα στην ευτυχία ολόκληρης της κοινωνίας,
ολόκληρης της ανθρωπότητας μπορεί να ριζώσει
και να ανθίσει η ατομική ευτυχία.
8. Απαραίτητη προϋπόθεση η
ειρήνη για να πραγματώνεται ολοένα και
καλύτερα η ανθρώπινη υπόσταση, για να ανθίσουν οι πολιτιστικές αξίες. Τότε θα
σταματήσει το μίσος και ο ανταγωνισμός και η παραστρατημένη, πολλές φορές,
επιστήμη θα αφοσιωθεί στον αληθινό προορισμό της, τον εξανθρωπισμός και
εξευγενισμό του ανθρώπου.
9. Αναγνωρίζει το δικαίωμα της
ελευθερίας και της αυτοδιάθεσης σε όλους τους ανθρώπους.
10.Επιζητεί ένα δημοκρατικό και
φιλελεύθερο πολίτευμα, αγωνίζεται για τη διεύρυνση της δημοκρατίας και τη
νομοθετική κατοχύρωση όλων των ανθρώπινων δικαιωμάτων.
11.Καλλιεργεί τη ρεαλιστική
αισιοδοξία και καταδικάζει τα
απαισιόδοξα, μοιρολατρικά, μηδενιστικά και άλλα αντιανθρώπινα κηρύγματα, που
απωχαυνώνουν τη θέληση, οδηγούν στην παθητικότητα, πνίγουν τον πόθο για την
πρόοδο.
12.Επιζητεί την εξασφάλιση σε
όλα τα μέλη της κοινωνίας πραγματικά ίσων όρων και δυνατοτήτων για την ελεύθερη
ανάπτυξη των ικανοτήτων τους και των αναγκών τους.
Σημερα
Η εποχή μας χρειάζεται την αναβίωση του ανθρωπισμού όσο ποτέ
άλλοτε, εξαιτίας της κρίσης που μαστίζει τον πολιτισμό μας. Η μονομερής και
υπερτροφική ανάπτυξη της τεχνικού σε βαρος του πνευματικού πολιτισμού
δημιουργησε έναν μονοδιάστατο άνθρωπο του οποίου την ανύψωση και την
αρμονικότητα στην ψυχική και πνευματική καλλιέργεια αντικατέστησε η
επιστημονική και τεχνική μονομέρεια, την ελευθερία η υποδούλωση στη μηχανή, την αγάπη και τον
ανθρωπισμό το μίσος και η απανθρωπιά.. Ο άνθρωπος από σκοπός έγινε μέσο για την
επίτευξη οικονομικών, πολιτικών και κοινωνικών στόχων, μετατράπηκε σε
καταναλωτικό κοινό και πειραματόζωο.
ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΗ
Ο επιστήμονας και ο πνευματικός άνθρωπος μπροστά σε τούτη την
κατάσταση δεν πρέπει να μένουν σιωπηλοί και αδρανείς αλλά ν’ αγωνιστούν σε κάθε
τομέα της συλλογικής ζωής.
Επαγγελματικός τομέας. Πρέπει να δίνει το παράδειγμα ασκώντας λειτούργημα
και όχι βιοποριστικό επάγγελμα’ πρέπει να τον ενδιαφέρει πρώτα η εξυπηρέτηση
του συναθρώπου του και ύστεραη ικανοποίηση των προσωπικκών του επιδιώξεων και
φιλοδοξιών, μεταβάλλοντας την ύπαρξη του σε ακένωτη πηγή ηθικής ικανοποίησης
και πληρότητας.
Επιστημονικός - ερευνητικός τομέας. Πρέπει να διακατέχεται από ανθρωπιστικές αρχές,
ο άνθρωπος είναι αυτοσκοπός, είναι μια αυθύπαρκτη οντότητα, αξία σεβαστή και η
επιστήμη στόχο έχει την ανύψωση του ατόμου σε μια σφαίρα πνευματικής
τελειότητας.
Πνευματική δράση. Προσφέρει τις γνώσεις και τις ικανότητες του στην εξυπηρέτηση των συνθρώπων
του, δεν πρέπει να περιοριστεί στις επαγγελματικές του υποχρεώσεις, πρεπει να
συμβάλλει στη γενικότερη πολιτιστική άνοδο και πρόοδο
Σωκράτης και Σβάιτσερ χαρακτηριστικά παραδειγματα. Ο
πρώτος έδωσε στη φιλοσοφική έρευνα και διδασκαλία ανθρωποκεντρικό περιεχόμενο,
ενώ ο δεύτερος με αυτοθυσία πρόσφερε τις υπηρεσίες του ως γιατρός στους
συνανθρώπους του με ανιδιοτέλεια.
ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
1. Δημοκρατία, αξιοκρατία,
ιδεώδη, πλουραλισμός κοινωνικής ζωής, σεβασμός στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια,
δικαιοσύνη, αλληλοσυνεργασία
2. Πατριωτισμός, διεθνισμός,
ειρήνη, αντιμετώπιση κοινών προβλημάτων, αλτρουισμός, επικοινωνία των πολιτών,
ρεαλισμός, χρέος και συναίσθηση ευθυνών, ισότητα.
3. Εθνική αξιοπρέπεια, εδαφική
ακεραιότητα’ κάθε λαός έχει το δικαίωμα να ορίζει τη τύχη του και να είναι αυτοδύναμος και να
διαφυλάττει την πολιτιστική του κληρονομια και ταυτότητα
ΤΟΜΕΙΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΤΟΜΩΝ ΚΑΙ
ΛΑΩΝ
Αντιμετώπιση οικουμενικών προβλημάτων
1. αποτροπή πυρηνικού πολέμου
2. προστασία φυσικού περιβάλλοντος
3. προβλήματα ενέργειας
4. επισιτιστικό και δημογραφικό
πρόβλημα
5. ειρηνική αξιοποίησητου
διαστήματος και του θαλάσσιου πλούτου
6. υπερνίκηση της καθυστέρησης
πολλών νεοαπελευθερωτικών κρατων
7. εξάλειψη επικίνδυνων
ασθενειών
Ειρηνική συνύπαρξη μεταξύ των λαών
1. παραίτηση από τον πόλεμο, τη
χρήση βάις ή την απειλή βίας ως μέσου
επίλυσης διαφορών
2. επίλυση επίμαχων ζητημάτων
με διαπραγματέυσεις
3. μη ανάμιξη στις εσωτερικές
υποθέσεις των κρατων λαμβάνοντας υπόψη τα νόμιμα δικαιώματα τους
4. αυστηρός σεβασμός της κυριαρχίας
και της εδαφικής ακεραιότητας
5. συνεργασία στη βάση
μιαςπλήρους ισοτιμίας και αμοιβαίας κατανόησης
6. ευσυνείδητη εκπλληρωση
υποχρεώσεων
7. εξασφάλιση σεβασμού των
ανθρώπινων δικαιωμάτων
Οικονομικός τομέας.
1. συνεργασία οικονομική -
εμπορική ανάμεσα στα κράτη
2. αποκλεισμός όλων των
διακρίσεων
3. κοινή αναζήτηση τροπων για
δίκαιη διευθέτηση των οικονομικών διαφορών
4. ειρηνική αξιοποίηση του
διαστήματος
5. μείωση των στρατιωτικών
προϋπολογισμών
Πολιτικός τομέας
1. σεβασμός των δικαιωμάτων των
λαών
2. επεξεργασία μιας δέσμης
μέτρων για την οικοδόμηση της
εμπιστοσύνης ανάμεσα στα κράτη
3. κοινές προσπάθειες για την
αντιμετώπιση και αποτροπή της τρομοκρατίας αλλάψ και για την ασφάλεια των
διεθνών επικοινωνιών
Επιστημονικός - τεχνολογικός τομέας
1. κοινή ανάπτυξη των επιστημών
και αλληλοσυνεργασία για την
αντιμετώπιση των προβλημάτων
2. ζωντανή και γόνιμη
επικοινωνία, ανταλλαγη των αντιλήψεων, των πολιτισμικών στοιχείων
Στρατιωτικός τομέας.
1. Αποκήρυξη των πυρηνικών και
συμβατικών όπλων
2. αποτροπή των ανταγωνισμών
και των πυρηνικών δοκιμών
3. διάλυση των στρατιωτικών
συμμαχιών
Ανθρωπιστικός τομέας.
1. συνεργασία στη διάδοση των
ανθρωπιστικών ιδεών, της ειρήνης, του αφοπλισμού, της διεθνούς ασφάλειας,
καλύτερη και αντικειμενική πληροφόρηση
2. ξερίζωμα της γενοκτονίας,
των διακρισεων και του ρατσισμού, της υπεράσπισης του φασισμού και κάθε άλλης
φυλετικής, εθνικής, κοινωνικής δραστηριότητας
3. επέκταση με σεβασμό στους
νόμους, στα διεθνή δίκαια
ΑΠΟΨΕΙΣ - ΚΡΙΣΕΙΣ
F
Ανθρωπισμός θα ειπεί να πλάθομε ανθρώπους με γερό και ωραίο σώμα, με
καθαρά στοχαστικό νου, με δυνατή θέληση και σεβασμός και αγάπη στους
συναθρωπους τους. (Δελμούζος)
F Καθένας μας μόνο δεν
γεννήθηκε μόνο για τον εαυτότου, γιατί η πατρίδα είναι ένα κομμάτι απ’ αυτόν, οι γονείς και οι φίλοι του το
υπόλοιπο. (Πλάτωνας)
F Κάθε αγάπη της ανθρωπότητας
είναι συνυφασμένη με το μέλλον (Τόμας Μανν)
ΘΕΜΑΤΑ
1. Πολλά φαινόμενα της
σύγχρονης κοινωνικής ζωής αποδεικνύουν την αποπροσωποποίηση, την αποξένωση και
την αδιαφορία του ανθρώπου στον πόνο του συνανθρωπου του. Ζούμε σε μια εποχή
καθαρά ατομικιστική, όπου ο άνθρωπος διαρκώς αναζητά σχέσεις στοργής και
ανθρωπιάς. Τα κηρύγματα του ουμανισμού, του ανθρωπισμού ακούγονται πενιχρά και
όλοι προσβλέπουν στον επιστήμονα, στη
δύναμη των αρχαίων κλασικών γραμμάτων να δώσουν άλλη εννοιολογική βάση στον
άνθρωπο, να εμφυσήσουν ιδανικά και αξίες. Ποια η δική σας τοποθέτηση
2. Ο ανθρωπισμός,αίτημα της
Αναγέννησης, εμφανίστηκε μετά το Μεσαίωνα που ο άνθρωπος επιθυμούσε καλύτερες συνθήκες διαβίωσης, όταν
ο άνθρωπος υπέφερε. Είναι γνωστό ότι πάντα
ο άνθρωπος αναζητούσε μέρες καλύτερες ιδίως όταν οι συνθήκες δεν ήταν
ιδανικές. Σημερα το αίτημα του ανθρωπισμού επανέρχεται πιο έντονο εξαιτίας της
κρίσης των διατομικών σχέσεων και της πλήρους απανθρωποποίησης.
α)
Ποιοι λόγοι κανουν τον ανθρωπισμό επιτακτική ανάγκη ;
β)
Πώς αυτή εκφράζεται ;
ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ
« Δεν υπάρχει άσπρο και
μαύρο αίμα, αρσενικό και θηλυκό ΄
υπάρχει κόκκινο αίμα που πονά εξίσου, όταν
χύνεται.»
Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος
Ορισμός
Ρατσισμός είναι το δόγμα
κατά το οποίο υπάρχει ένας σύνδεσμος μεταξύ φυλετικών και πολιτιστικών
γνωρισμάτων και ορισμένες φυλές είναι εγγενώς ανώτερες από άλλες.
Lessa
Mορφές
α. Φυλετικός ΄ ο
πλέον διαδεδομένος, βασίζεται στις θεωρίες του 19 ου αιώνα κι εκδηλώνεται
κατά κατώτερων φυλών
β. Θρησκευτικός ΄ εμφανίζεται
σε φανατισμένα θρησκευτικά άτομα, σε θεοκρατικά κράτη,όπου κυρίαρχο στοιχείο
της ζωής είναι η θρησκεία.
γ. Κοινωνικός ΄ συντελείται
καθημερινά σε κάθε έκφανση της ζωής, σε κάθε τομέα, δραστηριότητα.
Ιστορική αναδρομή
 |
Εμφανίστηκε με τη σημερινή μορφή κατά το 19 ο αιώνα
με τις θεωρίες του Γκομπινιώ και Τσάμπερλαιν. [1]
Τις τοποθετήσεις και τις απόψεις των δύο ασπάστηκε η Χιτλερική Γερμανία στον 20
ο αιώνα με τις γνωστές διώξεις κατά των Εβραίων και αργότερα τις
φυλετικές διακρίσεις στην Αμερική με την πασίγνωστη Κουκλουξκλαν και πρόσφατα το διαβόητο Απαρχάιντ.
Αίτια
1. Η χρησιμοθηρία και ο ωφελισμός της σύγχρονης κοινωνίας
οδηγούν στην αναθεώρηση των ανθρωπιστικών αξιών και ιδανικών.
2.Η σύγχρονη κοινωνία με την πολυπλοκότητα των κοινωνικών
σχηματισμών,τις αμφισβητούμενες κονωνικές αντιλήψεις επιδρά αποφαστικά στην
όξυνση του προβλήματος. Η μαζοποίηση, η οχλοκρατία, η ανασφάλεια της κοινωνικής
ζωής, η κρίση των διαπροσωπικών σχέσεων, η απομάκρυνση του ατόμου από
παραδοσιακές αξίες οικογένεια, έθνος, θρησκεία, άμιλλα η έξαρση των
εθνικιστικών κινημάτων,η αποπροσωποποίηση των μεγαλουπόλεων, ο αμοραλισμός και
ο μηδενισμός, η περιθωριοποίηση επιτείνουν το πρόβλημα.
3. Ο διαφορετικός ρυθμός ανάπτυξης των κρατών και το
διαφορετικό βιοτικό και πνευματικό επίπεδο δημιουργούν εθνικιστικά,
ιμπερεαλιστικά αισθήματα και γίνονται φορείς μιας επεκτατικής πολιτικής.
4. Οι οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες μεταξύ γειτονικών
κρατών υποθάλπουν σωβινιστικά κι εθνικιστικά συναισθήματα και αποτελούν την
ιδεολογική «πατερίτσα « της θεωρίας περί ανώτερων και κατώτερων φυλών.
5 Η διαιώνιση των προκαταλήψεων αθίγγανοι, έγχρωμοι στερεί την
ελευθερία των πολλών απόψεων και δημιουργεί μία κατάσταση που κάθε άλλο παρά
επιλύει το ρατσιστικό ζήτημα.
6. Η απαιδευσία, η έλλειψη στοιχειώδους παιδείας, η
μονοδιάστατη και μονόπλευρη πνευματική καλλιέργεια, η εξαθλίωση του κοινωνικού
συστήματος που αναπαράγει αρρωστημένα πρότυπα επαυξάνουν το πρόβλημα.
7. Ο φθόνος, η προκατάληψη, η μισαλλοδοξία, τα υπολανθάνοντα
συμπλέγματα κατωτερότητας διαταράσσουν την ψυχική ηρεμία, γαλήνη και ισορροπία
του ανθρώπου, ενώ η βία, η ξενοφοβία περιχαρακώνουν το άτομο και το οδηγούν
στον εγωκεντρισμό και στο ρατσισμό απέναντι σε άλλες κοινωνικές ομάδες.
Αντικοινωνική εκδήλωση πεποίθηση γιατί :
·
Διαιωνίζει μία de facto κατάσταση και προδικάζει την πορεία ορισμένων
κοινωνικών ομάδων, οι οποίες είναι « καταδικασμένες» στην περιθωριοποίηση και
την κοινωνική αφάνεια.
·
Λειτουργεί ανασταλτικά στην εξέλιξη και πορεία της ανθρωπότητας, αφού
προωθεί τις κατακτητικές διαθέσεις των ισχυρών σε βάρος των αδυνάτων.
·
Εξυπηρετεί τα συμφέροντα των πλουσίων και της μειοψηφίας, οι οποίοι
εκμεταλλεύονται τους οικονομικά
ισχνούς λαούς.
·
Δημιουργεί αντιδικίες, μίση, φθόνο ανάμεσα στις κοινωνικές ομάδες αλλά
και στους λαούς, αναστέλλει την πρόοδο της κοινωνίας και την εξομάλυνση των
διαπροσωπικών σχέσεων,καθώς βασίζεται σε αντιλήψεις και ιδέες που λανθασμένα
υποστηρίζουν την ανωτερότητα κάποιων φυλών.
Στάση του σύγχρονου ανθρώπου
Είμαστε ασυνείδητα ρατσιστές και βέβαια καταδικάζουμε τα
φαινόμενα ρατσισμού στο βάθος όμως είμαστε αθεράπευτα ρατσιστές γιατί :
1. Παραμένουμε αδιάφοροι και
αδρανείς στις διάφορες προκλήσεις.[2]
2. Γινόμαστε μάρτυρες μιας
φαύλης πολιτικής που αδιαφορεί αν συντηρεί και διαιωνίζει το πρόβλημα.Η
κυβέρνηση της Ν. Αφρικανικής ΄Ενωσης και οι κυβερνήσεις του πολιτισμένου κόσμου
που αδιαφορούν για το δράμα εκμετάλλευσης των ανθρώπων στον εικοστό αιώνα,
αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα αναισθησίας του «ανεπτυγμένου « κόσμου.
3. Είμαστε δέσμιοι
προκαταλήψεων και ταμπού, επιδιώκουμε μια καλύτερη αντιμετώπιση από τους άλλους
μόνο και μόνο γιατί ανήκουμε σε μια «ανώτερη «κοινωνική τάξη. Θέλουμε ευνοϊκή
μεταχείριση των παιδιών μας, γινόμαστε επιδειξιομανείς γιατί επιθυμούμε την
κοινωνική αναγνωριση και καταξίωση ώστε να ξεχωρίζουμε από τους «υποβαθμισμένους»
και τους κοινωνικά «κατώτερους «.
4. Είμαστε αρνητικά
επηρεασμένοι σε διάφορες κοινωνικές ομάδες αθίγγανοι, μαύροι πιστεύοντας ότι οι
λευκοί ανήκουν σε μια « ελίτ «, αγωνιζόμαστε να αποβάλλουμε στίγματα
υποτιθέμενης κατωτερότητας εργάτης, τοξικομανής, φορέας του AIDS.
Αντιμετώπιση
1. Πρέπει να διακατεχόμαστε από αισθήματα αλτρουϊσμού,
ομαδικότητας, αλληλοϋποστήριξης, συνεργασίας και γενικότερα να εκδηλώνουμε το
ενδιαφέρον μας για τον άνθρωπο όχι με πρίσμα την εκμετάλλευση του αλλά την
αναβάθμιση της ποιότητας ζωής του.
2. Να ασκηθεί πίεση στους υπεύθυνους φορείς ΟΗΕ, ΟΥΝΕΣΚΟ,
ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΙΝΗΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ώστε με τη σειρά τους να πιέσουν
και να επιβάλλουν τους νόμους και τα ψηφίσματα των διεθνών οργανισμών κατά των
ρατσιστικών κρατών.
3. Να συνδράμουμε τους καταπιεσμένους λαούς και κοινωνικές
ομάδες με κάθε ηθικό και υλικό μέσο, να συμπαρασταθούμε ενεργά με πορείες,
διαδηλώσεις, « μποϋκοτάζ « κατά των κρατών που υποθάλπτουν ή αποδέχονται
ρατσιστικά κινήματα.
4.
Να γίνουμε Άνθρωποι, να ασπαστούμε και να αποδεχτούμε τις ανθρωπιστικές ιδέες,
γιατί μόνο τότε θα μπορέσουμε να κοιτάξουμε άφοβα τον καθρέπτη της ψυχής και να
πούμε με υπερηφάνεια : Είμαι Άνθρωπος.
ΤΕΧΝΗ
Ορισμος : Τέχνη < τίκτω,γεννώ ΄ η ΄΄γέννηση΄΄, η δημιουργία κάποιου πράγματος,
δημιουργήματος με επιδεξιότητα, η ορθή μέθοδος κατασκευής και δημιουργίας του.
Είναι μία ειδική δραστηριότητα της κοινωνικής αλλά και της ατομικής ζωής, που
άμεσος σκοπός της είναι η δημιουργία του ωραίου.
Μορφές : Ο Βάρναλης χωρίζει τις τέχνες σε δύο κατηγορίες.
α] εικαστικές ή πλαστικές
{ ζωγραφική, γλυπτική, αρχιτεκτονική }
β] ακουστικές ή κίνησης {
ποίηση, δράμα, μουσική, χορός }
Προέλευση γέννηση Τέχνης : Οι απόψεις διίστανται καθώς πολλοί υποστηρίζουν ότι
η Τέχνη προέρχεται από τη Θρησκεία ως έκφραση της ενώ άλλοι δέχονται την Τέχνη
ως καθολικότερη ανάγκη του ανθρώπου να εκφρασει τα προσωπικά του βιώματα αλλά
και τα υπόλοιπα μέλη της κοινωνίας.
Σκοπός
Εχουν διατυπωθεί αρκετές θεωρίες σχετικα με το σκοπό της
Τέχνης.
F να ικανοποιήσει την
αισθητική πλευρά του ανθρωπου
F να διδάξει και να
εκπολιτήσει το άτομο εμπέοντας του υψηλα ιδανικά
F να σταθεί αρωγός στην
προσπάθεια του ανθρώπου για την ηθική του αναστήλωση
΄΄... η τέχνη δεν είναι μόνο
αυτοσκοπός, αλλά και μια κοινωνική λειτουργία που προορισμό έχει να βοηθήσει
τον άνθρωπο, να τον χειραγωγήσει, ώστε να ξεπεράσει τα προβλήματά του και να
τον ενισχύσει στον αγώνα του για την πρόοδο από κάθε πλευρά ΄΄
Παναγιωτόπουλος
Προσφορά της
 |
΄΄ Δύσκολα μπορεί ν’ απαριθμήσει
κανείς τις υπηρεσίες που προσσφέρει η Τέχνη στο κοινωνικό σώμα. Τραγουδάει τις
εμπειρίες και τις προσδοκίες, τις χρείες και τις βλέψεις του ανθρώπου, για να
κάνει πιο επιθυμητή και πιο αποτελεσματική την ερωτική ζωή, την πολεμική ορμή,
τη θρησκευτική ευλάβειά του. Δίνει ρυθμούς στη φωνή και φτερά στα πόδια, τόνο
εοτραστικό στις πιο επίπονες και θλιβερές, στις πιο πικρές και πεζές
περιστάσεις της ζωής, κι έτσι μπορεί ο άνθρωπος να ΄΄σηκώνει ΄΄, να μη
συνθλίβεται από τις χαρές και τις λύπες του, από τις επιτυχίες και τα δεινά του.
Επισημαίνει τις αθλιότητες, προαναγγέλει τους κοινωνικούς σεισμούς, υψώνει τον
επαναστατικό πυρετό ΄΄
Παπανούτσος { Η κοινωνική
αποστολή της Τέχνης }
Η τέχνη παίζει καθοριστικό ρόλο στην ανθρώπινη ζωή, ατομική και κοινωνική.
΄Ερχεται να ικανοποιήσει μια θεμελιώδη πνευματική του ακάγκη’ την ελευθερία.
Αποδεσμεύει τον άνθρωπο από τα διάφορα προβλήματα και τις πιεσεις που
του ασκούνται στην καθημερινή ζωή.
Απελευθερωνει τις δημιουργικές του δυνάμεις , συντελέι στη
συνειδητοποίηση της ύπαρξης του, προσδίδει νόημα στην οντότητα του και οδηγεί
στην ελευθερία
Η διάπλαση του άμορφου εξωτερικού κόσμου (πηλός, μάρμαρο, λέξεις) σε
έργα τέχνης συνιστούν μια νέα πραγματικότητα, η οποία έρχεται ως αποτέλεσμα της
φαντασίας και της ευασθησάις του καλλιτέχνη. Η πραγματικότητα καταξιώνεται,
γίνεται φορέας αξίας και υποτάσσεται στις απαιτήσεις και στις ανάγκες του
πνεύματος του δημιουργού. «Ο κόσμος μπαίνει μέσα στο πνεύμα του ανθρώπου και
τοπνεύμα του ανθρώπου μπαίνει μέσα στον κόσμο» (Ι.Ν. Θεοδωρακόπουλος) . Ετσι ο άνθρωπος
αποκτά αυτοσυνειδησία , η γνώση του
παρέχει πνευματική ελευθερία
Ο άνθρωπος γίνεται αποδέκτης των έργων του καλλιτέχνη, αισθάνεται μια αισθητική
απόλαυση που είναι δημιουργική, γιατί έχει καθαρά προσωπικό χαρακτήρα.
Μεταδίδεται στον απλό θεατή ή ακροατή η αισθητική του έργου με αποτέλεσμα και αυτός
να νιώθει τη χαρά του δημιουργού, να
αποκτά αυτοσυνείδηση και τη συνακόλουθη
ελευθερία.
Παρέχει συναισθηματική πλήρωση στον άνθρωπο. Με το έργο τέχνης γίνεται
ένας εξαγνισμός της ψυχής, μία «κάθαρση». Εμπλουτίζεται και εξευγενίζεται η
συγκινησιακή ζωή του ανθρώπου.
Χαλιναγωγούνται τα πάθη, απομακρύνεται η τυπική καθημερινότητα και ο
άνθρωπος έρχεται σε πιο στενή επαφή με τον εαυτό του.
Με τα έργα της τέχνης
αισθανόμαστε ψυχική πλήρωση καιανάταση’ είναι μια απελευθέρωση και παρηγοριά.
Μας λυτρώνει από τον κόσμο και τον εαυτό μας, μας απαλύνει τον πόνο και τη
δυστυχία, μας εξανθρωπίζει, μας ψυχαγωγεί.
Κρίση της
σύγχρονης Τέχνης
* Εμπορευματοποίηση και μαζική
παραγωγή της.
Ο καλλιτέχνης μετατράπηκε σ’ έναν απλό παραγωγό και η τέχνη είναι ένα είδος
εμπορεύματος.
* Σήμερα, προβάλλονται διάφορα
φτηνά χαμηλού επιπέδου προϊόντα, που καλλιεργούν τον ατομισμό σε πολλούς
καλλιτέχνες και ανθρώπους δέκτες.
Μια πλευρά της τέχνης προβάλλει τις πιο
αντιδραστικές απόψεις, διαφθειροντας τη συνείδηση των ανθρώπων. Είναι έργα που καλλιεργούν
τον εθνικισμό, τις πολεμικές διαθέσεις, την απόϊδεολογικοποίηση, την αδιαφορία,
υποβαθμίζουν τις προσωπικές σχέσεις, υποθάλπουν φυλετικές διακρίσεις,
διακρίσεις σε βάρος των γυναικών με αποτέλεσμα τη διάβρωση της ανθρωπινης
συνείδησης. Αναζωπυρώνονται οι πιο παλιές και ξεπερασμένες θρησκευτικές
πεποιθήσεις, η πίστη στα άστρα, στη μοίρα, σε υπερφυσικές δυνάμεις. Αρκετά
συχνά προβάλλονται διαθέσεις απαισιοδοξίας,αγωνίας μπροστά στους κινδύνους που
αντιμετωπίζει ο άνθρωπος. Διαδίδεται ο ανορθολογισμός, η βία, το έγκλημα, η
αναγωγή του ανθρώπου στη βιολογική κατάσταση του ενστίκτου {επιθετικό και
βιολογικό ένστικτο} με αποτέλεσμα να διαβρώνεται η συνείδηση του
ανθρωπου, να καλλιεργείται ο ατομισμός, η περιφρόνηση προς τον άνθρωπο και
τις ανάγκες του. Ρόλος ΄΄θέση΄΄
καλλιτέχνη Ο αληθινός καλλιτέχνης
είναι γέννημα της εποχής του και εκφραστής της. Δεν μπορεί να επηρεάζεται από
τις κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες. α]
Η προσωπικότητα του καλλιτέχνη, οι τάσεις, οι ευαισθησίες, τα ενδιαφέροντα του
εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον β] Ο καλλιτέχνης δημιουργεί για να
εκφραστεί, αλλά και για να επικοινωνήσει με τους συνανθρώπους του. Η
επικοινωνία όμως απαιτεί ΄΄σημεία επαφής ΄΄ ανάμεσα στον πομπό και στο δέκτη. γ] Χάρη στην ευαισθησία του συλλαμβάνει και
κατανοεί τα μεγάλα προβλήματα πριν από τους άλλους ΄ είναι λοιπόν υποχρεωμένος
να τους διαφωτίσει και να προτείνει λύσεις.
Στράτευση
καλλιτέχνη Τέχνης ΄΄ Στράτευση΄΄ καλλιτέχνη εννοούμε την
ηθελημένη στάση του δημιουργού σε συγκεκριμένα κοινωνικά, πολιτικά, σχήματα.
Κυρίως, σημαίνει την πολιτικοποίηση, τη μαχητική στάση του συγγραφέα σ’ ένα
καθορισμένο χώρο ιδεολογικό {θρησκευτικό, πολιτικό, φιλοσοφικό }.
Ο δημιουργός δεν πρέπει να είναι δεμένος στο άρμα
καμιάς σκοπιμότητας, ιδεολογίας, πολιτικής τοποθέτησης. Ο αισθητικός Σούμπερτ
έδινε τις εξής συμβουλές στους ποιητές : ΄΄Να είσθε ελεύθεροι σαν τα χελιδόνια
΄΄. Η Τέχνη δεν πρέπει να χρησιμοποιείται για κομματικές ή πολιτικές επιδιώξεις
γιατί τότε δεσμεύεται η ελευθερία του δημιουργού και δεν εξυπηρετείται το
κοινωνικό σύνολο αλλά το κόμμα. Βέβαια,
ο Καζαντζακης σημειώνει : Πώς είναι δυνατόν ένας αληθινός δημιουργός να μη ζει
και να μη διατυπώνει την εποχής του ;...Ο αληθινός άνθρωπος και πάνω από όλα ο
δημιουργός { αυτό θα πει άνθρωπος } είναι πάντα ο πιο ευαίσθητος κι ο πιο
υπεύθυνος σεισμογράφος του καιρού του ΄΄ Η
Τέχνη δεν μπορεί να γίνει μέσο για την εξυπηρέτηση ενός σκοπού, ο οποίος την
υπερβαίνει, αλλά πρέπει να υπερνικήσει και να υπερφαλλαγίσει κάθε σκοπιμότητα
και να συνεχίσει το έργο της απαλλαγμένη από κάθε σχεδιασμένη σκοπιμότητα. Ο
δημιουργός, ως άνθρωπος του καιρού και της εποχής του σίγουρα βιώνει και
αισθάνεται τις ευαισθησίες της ζωής. Δεν πρέπει όμως σε καμιά περίπτωση να
ταχθεί ανεπιφύλακτα, σκόπιμα και ηθελημένα στην υπηρεσία ενός και μόνου σκοπού,
να στρατευτεί ΄ απαιτείται συνεχής επαγρύπνηση, επιστράτευση και όχι στράτευση.
Χαρακτηριστικά γράφει ο Φίσερ : ΄΄ Η
τέχνη, που γυρίζει την πλάτη σε κάθε κοινωνικό περιεχόμενο, σε καθε τάση και
δυνατότητα κοινωνική, καταλήγει στον κίνδυνο του υποσιτισμού ΄ η τεχνη πάλι,
που αναγνωρίζεται μόνο ως εκτέλεση κοινωνικής εντολής, είναι εκτεθειμένη στον
ίδιο κίνδυνο, γιατί οι αποφασεις και τα κύρια άρθρα είναι πολύ πενιχρή τροφή.
Απαλλαγμένη από κάθε δέσμευση φθίνει η τέχνη προς την ανυπαρξία΄ όταν πάλι της
στερήσουν κάθε ελευθερία γίνεται τυφλή, κουφή και παράλυτη. Απόψεις Όπου υπάρχει θάνατος, εκεί δεν αναπτύσσεται η τέχνη. Αυτή αναπτύσσεται
μέσα στη ζωή. Θέλεις μια λαϊκή τέχνη ; Δημιούργησε πρωτα ένα ΄΄λαό ΄΄ με
ελεύθερο στοχασμό, ένα λαό που να μην έχει συντριβεί απ’ τη μιζέρια και τον
ασίγαστο μόχθο, που να μην είναι αποχτηνωμένος από κάθε προκατάληψη και κάθε
φανατισμό, ένα λαό κυρίαρχο του εαυτού του και νικη τή στη μάχη μ’ αυτό που
είναι η εξαχρείωση σήμερα. Ρομαίν Ρολλάν
Η τέχνη αγκαλιάζει όλες ανεξαίρετα τις εκδηλώσεις της ζωής και πηγάζει από τη βαθύτερη ανάγκη του ανθρώπου να γνωρίσει όχι μόνο τον εαυτό του και τον κόσμο του, αλλά και τον ΄΄άλλλο ΄΄κόσμο και τους άλλους ανθρώπους......Μαζί της δεν υπάρχουμε τώρα αλλά πάντοτε΄ δε ζούμε εδώ, αλλά παντού ΄ δεν είμαστε ένας, αλλά αναρίθμητοι. Πλημμυρίζουμε από ζωή. Παπανούτσος
Οταν επαινούμε ένα έργο τέχνης, διότι εκφράζει την εποχή του, πρεπει πρώτα να μη λημονούμε ότι απαιτούμε να το εκφράζει αισθητικά και ότι μόνο αν η αισθητική έκφραση, η αισθητική μορφή είναι αυτή που έχει αξία, έχει το έργο τέχνης αξία....Αυτό που μας μαθαίνει η τεχνη είναι το κάλλος της μορφής. Και το κάλλος αυτό καθ’ αυτό καλλιεργεί τον άνθρωπο, τον υψώνει, τον μορφώνει, χωρίς να του μαθαίνει τίποτα από εκείνα που μαθαίνονται με τη λογική ή και με τη θρησκευτική πίστη. Η τέχνη δεν είναι θεραπαινίδα ηθικοκοινωνικών σκοπών, αλλά μόνο της ιδέας της αισθητικής μορφής, της ιδέας του καλού Τσάτσος Γνήσια και μεγάλη είναι η τέχνη μόνο όταν εκφράζει την εποχή της, τις αισθητικές της αντιλήψεις, αλλά και τα κοινωνικοπολιτικά προβλήματα που την προσδιορίζουν.
Η
τέχνη κατέχει πολύ σημαντική θέση
στο οικοδόμημα του πολιτισμού, μια και χάρη σ’ αυτήν ο άνθρωπος εξωτερικεύει, υλοποιεί και διαιωνίζει
τις ιδέες και τα συναισθήματα του .Στις μέρες μας όμως η σημασία της όλο και
περιορίζεται, καθώς οι άνθρωποι απομακρύνονται από αυτήν α) Σε ποιούς
παράγοντες οφείλεται το φαινόμενο αυτό ;
β) Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί
AITIA
1. Ο σύγχρονος άνθρωπος
ενδιαφέρεται μόνο για το χρήμα και τα υλικά
αγαθά .
Αποτέλεσμα
Αδιαφορεί για τις ανάγκες του πνεύματος , για τα πνευματικά αγαθά , την
τέχνη
2. Ο σύγχρονος άνθρωπος δεν έχει
ικανοποιητική καλλιτεχνική παιδεία
Αιτιολόγηση
3. Η σύγχρονη τέχνη είναι πολυσχιδής . Υπάρχουν πολλές σχολές και
τασεις που εμπέονται από
συγκεκριμένες κοσμοθεωρίες και εκφράζονται με διαφορετικούς κώδικες .
Για να κατανοήσει κανείς τα εργα τους απαιτούνται ανάλογες γνώσεις και σχετική εξοικείωση
4. Το έργο τέχνης
θεωρείται «εμπόρευμα» , δηλαδή κάτι που
αγοράζεται και πουλιέται.
Αποτέλεσμα
Η καλιτεχνική του αξία και η
αισθητική και πνευματική απόλαυση που προσφέρει
υποβαθμίζονται . Η αξία του
καλλιτέχνη και του έργου του
καθορίζονται από τους εμπόρους της
τεχνης , τις δημόσιες σχέσεις και τη μόδα .
5. Στις μέρες μας κυριαρχεί η
«παρακουλτούρα»,που προορίζεται για τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα και έχει πολλές μορφές
6. Διαίρεση
F Εμπορικός κινηματογράφος ( βία , αμοραλισμός , εκχυδαϊσμός ανθρώπινων
σχέσεων ) .
F Θέατρο : Ανώδυνες
κωμωδίες , παρωχημένα δράματα ,
μιούζικαλς.
F Μουσική : Μέτρια
τραγούδια με ασήμαντη μουσική και ακόμα
πιο ασήμαντο στίχο ,που υποβιβάζουν το πνευματικό επίπεδο του συγχρονου ανθρώπου .
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
1. Να παρέχεται
καλλιτεχνική παιδεία στη στοιχειώδη μέση εκπαίδευση
Ειδικές
Λεπτομέρειες
F Διδασκαλία ιστορίας της
Τέχνης
F Καλλιτεχνικά εργαστήρια στα
σχολεία {ζωγραφικής, γλυπτικής,
μουσικής, φωτογραφίας}
F Επισκέψεις - ξεναγήσεις των
μαθητών σε μουσεία , αρχαιολογικούς τόπους και θέατρα .
1. Τα μέσα μαζικής
ενημέρωσης ν’ αγκαλιάσουν και να
προβάλουν όλες τις μορφές τέχνης .
Ειδικές Λεπτομέρειες
F Προβολή επιμορφωτικών
ντοκυμαντέρ
F Συζητήσεις με καλλιτέχνες
F Αναμετάδοση σημαντικών καλλιτεχνικών εκδηλώσεων
1. Να ενισχυθεί οικονομικά η καλλιτεχνική δημιουργία , ώστε να μη γίνονται οι καλλιτέχνες έρμαια
των εμπόρων τέχνης
Ειδικές Λεπτομέρειες
F Επιδόματα ή μισθός για τους αξιολογότερους καλλιτέχνες .
F Διαγωνισμοί - χρηματικά
βραβεία
F Υποτροφίες για σπουδαστές
καλών τεχνών και γενικά παροχή ευκαιριών
( Ν . Φράγκος « Εκθεση ιδεών , Δομή και περιεχόμενο » )
ΠΟΛΕΜΟΣ - ΕΙΡΗΝΗ
ΠΟΛΕΜΟΣ Ο πόλεμος, συμπόσιον γυπών και απώλεια υπάρξεων Βυρων Πιστέψεμε πως αν ιδήτε έστω και μία ημέρα μάχης, θα παρα- καλέσετε τον Παντοδύναμο να μην ξαναιδήτε τέτοια φρίκη. Ουέλλιγκων
Μορφές απελευθερωτικός αγώνας για την ανάκτηση της ελευθερίας και της αυτοδιάθεσης των λαών. αμυντικός εξασφάλιση και διατήρηση της εθνικής ανεξαρτησίας. κατακτητικός ιμπερεαλιστικός πόλεμος, υποδούλωση άλλων λαών εμφύλιος βίαιη κατάληψη εξουσίας, διεκδίκηση δικαιωμάτων
Αίτια
Οικονομικά. Κατάκτηση ξένων πλουτοπαραγωγικών εδαφών
Εθνικιστικά και ιδεολογικά. Έξαρση των πολέμων κατά το τέλος του 20ου, ο οποίος χαρακτηρίζεται ως αιώνας των εθνικιστικών συγκρούσεων και της ιδεολογικής αντιπαράθεσης.
Πολιτικά. Κυρίως εμφύλιες συρράξεις, όταν διακυβεύονται κεκτημένα δικαιώματα των λαών ή όταν επιχειρείται η βίαιη κατάληψη της εξουσίας.
Κοινωνικά. Κοινωνικές συγκρούσεις και αδικίες, διαφορά πνευματικού, πολιτιστικού, βιοτικού επιπέδου μεταξύ γειτονικών κρατών.
Αντικειμενικά, ο πόλεμος θεωρείται μία γενικότερη πλουραλιστική θεώρηση και σπάνια οφείλεται σε ένα και μόνο αίτιο ΄ συνήθως είναι η συνισταμένη πολλών αιτιών,τα οποία συνυπάρχουν, συνυφαίνονται και, δυστυχώς, οδηγούν σε τέτοιες ανεξέλεκτες καταστάσεις. Σε καμία βέβαια περίπτωση δεν μπορούμε να δεχτούμε τον ισχυρισμό ότι ο άνθρωπος είναι από τη φύση του πολεμοχαρής και ότι το πολεμικό και επιθετικό ένστικτο είναι έμφυτο. Ένας ψυχολόγος του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ μελέτησε την ανθρώπινη συμπεριφορά σ΄ ένα βιβλίο με τον τίτλο ΄΄Επιθετικότητα. ΄΄. Γράφει ότι η ανθρώπινη φύση είναι ΄΄μια πλατιά δυναμικότητα που μπορεί να αναπτυχθεί σε διαφορετικές κατευθύνσεις κάτω από την επίδραση της κοινωνίας. Η επιθετικότητα δεν είναι μία αναπόφευκτη ή αναλλοίωτη πλευρά της συμπεριφοράς του ανθρώπου αλλά ένα προϊόν συνθηκών που παράγουν την επιθετικότητα μέσα σε μια κοινωνία.[3]
Οι συνέπειες των εντατικών εξοπλισμών και ενός πολέμου είναι βαριές για όλους τους λαούς στον οικονομικό, κοινωνικό, πολιτικό, πολιτιστικό τομέα. οικονομικές ΄ εξασθενεί η οικονομία, υπολειτουργούν οι διάφοροι τομείς, ατονεί το σύστημα παραγωγής καθώς οι μονάδες παραγωγής υφίστανται καταστροφή, πείνα, υποσιτισμός, εξαθλίωση, αποδεκατίζεται το εργατικό δυναμικό, και τελματώνεται κάθε δραστηριότητα κοινωνική, πολιτιστική η οποία είναι συνυφασμένη με το οικονομικό σύστημα. κοινωνικές ΄ κλονισμός των διαπροσωπικών σχέσεων, καλλιέργεια μίσους και αθέμιτου ανταγωνισμού, διχασμός και εχθρότητα μεταξύ λαών και πολιτών, υπολειτουργία κρατικών μηχανισμών κοινωνικής ωφέλειας, υποβάθμιση θεμελιωδών αξιών και ιδανικών [ αλληλεγγύη, άμιλλα, σεβασμός στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια ]. πνευματικές ΄ καταστροφή έργων τέχνης και μνημείων πολιτισμού, πνευματική οπισθοδρόμηση και ανυπαρξία πνευματικής ζωής, υποβάθμιση πνευματικής στάθμης, υποβιβασμός του ανθρώπου σε υλικές απολαύσεις. Ο άνθρωπος απανθρωποποιείται, οδηγείται στην κοινωνική, ηθική και ψυχική εξαθλίωση, ανατρέπεται η ψυχική του ισορροπία, και δημιουργούνται ψυχικά τραύματα ανεπούλωτα, που αποπροσανατολίζουν τον ανθρωπο από τις αξίες της ζωής.
Απόψεις Κρίσεις Κανείς δεν είναι τόσο ανόητος ώστε να προτιμάει τον πόλεμο από τη ειρήνη ΄ γιατί ενώ στην ειρήνη τα παιδιά θάβουν τους γονείς που πεθαίνουν από φυσιολογικό θάνατο, στον πόλεμο οι γονείς θάβουν τα παιδιά που πεθαίνουν από βίαιο θάνατο. Ηρόδοτος Η ειρήνη δίνει ψωμί στο γεωργό, ακόμα και αν βρίσκεται μέσα στους βράχους ΄ αντίθετα, ο πόλεμος φέρνει σ’ αυτόν τη δυστυχία, ακόμα και αν κατοικει στην πλουσιότερη πεδιάδα. Μεναδρος
ΕΙΡΗΝΗ
Ο παιδαγωγός πρέπει να μαθαίνει στο νέο ν’ αγαπά δύο πράγματα΄ την ειρήνη και την εργασία΄ να μισεί δε ένα ΄ τον πόλεμο. Ανατόλ Φράνς
Ειρήνη, Ειρήνη, κοινωνική γαλήνη Και παντοτινό αποκλεισμό του μίσους Ειναι το μόνο που ζητώ Αρλοντ Οι αρχαίοι Έλληνες την είχαν θεοποιήσει [ κόρη του Δία και της Θέμιδας, αδελφή της Ευνομίας και της Δίκης ]. Οι αρχαίες αμφικτυονίες, στάθηκαν η πηγή έμπνευσης για τους λαούς για ειρήνη, αφού συνέβαλαν στην ιδέα δημιουργίας παγκόσμιας ομοσπονδίας ή ενός διεθνούς διαιτητικού δικαστηρίου για την επίλυση των διαφορών μεταξύ των κρατών. Μορφές εσωτερική : ψυχική ηρεμία του ανθρώπου, γαλήνη, κατάπνιξη των παθών, ψυχική ισορροπία. εξωτερική : όχι πόλεμος, σύμπνοια και ειρηνική συνύπαρξη. Μόνο τότε μπορούμε να μιλάμε για γνήσια ειρήνη, όταν εκπληρώνει το διπλό χαρακτηρισμό της, την αμφίδρομη σχέση των δύο μορφών της. Λόγοι επικράτησης ειρήνης Κοινωνικοί Εξομάλυνση ανθρώπινων σχέσεων κι εξάλειψη αντιθέσεων μεταξύ των λαών, επικράτηση κοινωνικής ηρεμία και γαλήνης. Προώθηση ανθρωπιστικών ιδεών, επικράτηση κοινωνικών αρετών [ άμιλλα, αρετή, αλληλοβοήθεια, αλληλεξάρτηση, σύμπνοια, δικαιοσύνη, ισότητα ], αισιοδοξία για το μέλλον και όχι αβεβαιότητα και ανασφάλεια. Ανοδος πνευματικού επιπέδου, καλλιέργεια γραμμάτων και Τέχνης, προώθηση παιδείας, ανάταση πνευματικής και πολιτιστικής ζωής. Οικονομικοί Ανάπτυξη και προώθηση του εμπορίου, παραγωγή αγαθών, εξάλειψη πείνας και υποσιτισμού, ανύψωση του βιοτικού επιπέδου, ανάπτυξη εμπορίου, βιομηχανίας, συνεργασία ανάμεσα στα κράτη και ανάπτυξη φιλικών σχέσεων μεταξύ τους, ώστε ν’ αντιμετωπίζουν από κοινού οι λαοί τα μεγάλα προβλήματα της ανθρωπότητας ενώνοντας τις δυναμεις τους για ένα καλύτερο αύριο.
Μέτρα παγίωσης ειρήνης
1. ΄΄Πάγωμα΄΄ και μείωση των εξοπλισμών με ταυτόχρονη απόφαση για αμοιβαίο εξοπλισμό. Τα λόγια του Αινστάιν είναι διαφωτιστικά : ΄΄αν γίνει τρίτος παγκόσμιος πόλεμος, ο τέταρτος θα είναι θα γίνει με πέτρες και ρόπαλα ΄΄
1. Συνεργασία ανάμεσα στα κράτη, ανάπτυξη οικονομικών, εμπορικών σχέσεων στο πνεύμα του αμοιβαίου συμφέροντος. Συνεργασία στον πολιτιστικό τομέα [λογοτεχνία, μουσική, θέατρο],ανάπτυξη διμερών και διεθνών σχέσεων για την αντιμετώπιση των πολλαπλών προβλημάτων.
2. Αναστολή των ιμπερεαλιστικών βλέψεων κι επιδιώξεων των μεγάλων δυνάμεων, αναγνώριση των αμοιβαίων συμφερόντων συνειδητοποίηση του παραλογισμού του πολέμου, ο οποίος μόνο στην καταστροφή οδηγεί τον άνθρωπο.
3. 4. Διαπαιδαγώγηση και καθοδήγηση του ανθρώπου, προώθηση ειρηνιστικών ιδεών μέσα από την παιδεία, ανθρωπιστική, αλτρουιστική θεώρηση της κοινωνίας, εξανθρωπισμός του ανθρώπου και ενασχόληση του με τα σημαντικά προβλήματα της εποχής του [μόλυνση, ανεργία, εγκληματικότητα, αλλοτρίωση ] και όχι με τη δημιουργία νέων, τα οποία θέτουν σε κίνδυνο την ανθρώπινη ύπαρξη και ασφαλώς υποβιβάζουν τη νοημοσύνη του ΄΄σοφότερου΄΄ δημιουργήματος. 5. Η συναίσθηση του χρέους και της υποχρέωσης όλων μας απέναντι στις επερχόμενες γενιές και η αποδοχή ειρηνικών κινημάτων για την ίδια την ανάταση του πολιτισμού και τον εξανθρωπισμό της κοινωνίας αποτελούν ιδεολογικό φράγμα στην παράνοια και τον παραλογισμό του πολέμου, ο οποίος μπορεί να είναι έμφυτος στον άνθρωπο αποτελώντας ένα ένστικτο αυτοσυντήρησης, δεν παύει όμως να είναι και το τέρας που ΄΄τρωει τα παιδιά του΄΄.
Απόψεις ΄΄ Κανένας ηγέτης δε θα μας δώσει την ειρήνη, καμιά κυβέρνηση, κανένας στρατός, καμιά χώρα. Εκείνο που θα φέρει την ειρήνη είναι η εσωτερική μεταμόρφωση που θα οδηγήσει σε εξωτερική δράση....Χωρίς να γνωρίσετε τον εαυτό σας δεν υπαρχει ειρήνη΄΄ Κρισναμούρτι Η ειρήνη δεν είναι πρακτικά ανεφάρμοστη και ο πόλεμος δεν είναι αναπόφευκτος ΄ πρεπει να καθορίσουμε με σαφήνεια και προγραμματισμό τις επιδιώξεις μας, οι οποίες βέβαια σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να προσκρούουν στα συμφέροντα των άλλων. Μόνο τότε,αν αναιρεθεί ο διπολισμός των κρατών, ασπαστούμε ανθρωπιστικές αξίες και ιδεώδη, εξωραΐσουμε τον εσωτερικό μας κόσμο, αντιληφθούμε τον παραλογισμό του πολέμου και συνειδητοποιήσουμε το ιδανικό της ειρηνικής συνύπαρξης, θα επιτύχουμε την ανάταση πνευματική, πολιτιστική του πολιτισμού και θα ξεφύγουμε από την ατέρμονη και δυσοίωνη κατάσταση στην οποία έχουμε περιέλθει ως άτομα και ως ανθρωπότητα.
Εαν υπήρξε παρα πολύ συχνά δυνατό να κινητοποιηθούν όλες οι υλικές δυνάμεις ενός λαού για τον πόλεμο, γιατί τάχα δεν θα ήταν δυνατό να κινητοποιηθούν όλες οι πνευματικές δυνάμεις για την Ειρηνη ΄΄
[1][1]
Γκομπινιώ . Γάλλος διπλωμάτης και
συγγραφέας ΄ στο έργο του ΄΄Δοκίμιο για
την ανισότητα των φυλών ΄΄ υποστήριξε ότι η αρία φυλή υπερέχει από τις άλλες .
Τσάμπερλαιν .
Αγγλος . στο έργο του ΄΄Τα
προβλήματα του 19ου αιώνα ΄΄ διακήρυξε την υπεροχή της αρίας φυλής και ιδιαίτερα του γερμανικού
στοιχείου .
[2]
Ο φόνος του ΄Ελληνα μαθητή από Αλβανό
στην πλατεία των Αγ . Αναργύρων στην
Αθήνα το Μαρτη του 95 και η ορκισμένη ελκδίκηση των ομοεθνών του .
{ Ελευθεροτυπία 08/03/95 }
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου