ΔΙΑΦΟΡΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΚΘΕΣΗΣ .... ΑΦΟΡΜΕΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΥ

https://drive.google.com/file/d/1owG-TNTJ7b_B1kXgb0OQJroaOC5XjN-l/view?usp=sharing

ΔΙΚΑΙΩΜΑ - ΚΑΘΗΚΟΝ

ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΑ

Δικαίωμα < δικαιόω - ω = δικαιώνω, αποδίδω το δίκαιο, αναγνωρίζω κάτι ως δίκαιο

Η προστασία των δικαιωμάτων αντανακλά και την ποιότητα του πολιτισμού μας.

ΙΣΤΟΡΙΚΗ  ΑΝΑΔΡΟΜΗ

Με την εμφάνιση των πρώτων μορφών κοινωνικής συγκρότησης, ο άνθρωπος έχασε ορισμένα απόλυτα δικαιώματα, που μετατράπηκαν σε υποχρεώσεις (καθήκοντα). Με την πάροδο του χρόνου υπήρξε μια διαρκώς αύξουσα καταστρατήγηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων, των οποίων η κατοχύρωση και η διασφάλιση συνεχώς αμφισβητούνταν’

Σταθμοί στην απόκτηση, διασφάλιση και κατοχύρωση των δικαιωμάτων είναι:

α) Η «Μάγκνα Χάρτα» στην Αγγλία (1215)

β) Η Αμερικανή Διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου (1776)

γ) Η Γαλλική  Επανάσταση (1789)

δ) Η οικουμενική διακήρυξη των δικαιωμάτων (1948)

ε) Η σύμβαση της Ρώμης (1950)

Ειδη δικαιωματων

·      Ατομικά (απορρέουν από την ελεύθερη προσωπικότητα του ατόμου, από την αυθύπαρκτη ύπαρξη του, από την ιδιαιτερότητα του ως νοήμων οντότητα). Απόρρητο επικοινωνιών, ελευθερίας - προσωπικής, έκφρασης, θρησκείας, παιδείας-, άσυλο οικογενειακής κατοικίας.....

·      Κοινωνικά (τα δικαιώματα του ατόμου ως ενεργό μέλος της κοινωνίας). Εξασφάλιση εργασίας, κρατική μέριμνα για υγεία, παιδεία, ασφάλιση των εργαζομένων, συνταξιοδότησης....

·      Πολιτικά (εκφράζουν την πολιτική υπόσταση του ατόμου-πολίτη και αναγνωρίζουν την πολιτική βούληση κι έκφραση). «Εκλέγειν και εκλέγεσθαι, διορισμού στα διάφορα δημόσια αξιώματα, ελεύθερης συμμετοχής στα κοινά, στη λήψη αποφάσεων και στην απονομή δικαιοσύνης.

·      Αστικά (καθορίζονται από το αστικό ή ιδιωτικό δίκαιο). Οικονομικές συναλλαγές, σχέσεις με την κινητή και ακίνητη περιουσία, κληρονομικές σχέσεις....

Ανάμεσα στο άτομο και στην κοινωνία έχει συναφθεί «ένα κοινωνικό συμβόλαιο» βάση του οποίου αποτελεί η διαρκής σχέση δικαιώματος - καθήκοντος ανάμεσα στο άτομο και την κοινωνία. Η διαλεκτική αυτή σχέση ατόμου - κοινωνίας  και η συνακόλουθη κοινωνική αρμονία επιτυγχάνεται μόνο σε κλίμα συνεννόησης και κοινωνικής αρωγής. Αναμφισβήτητα τα δικαιώματα καθορίζονται και πραγματώνονται μόνο σε καθεστώς δημοκρατίας, που αποτελεί φερέγγυο για τη θεσμοθέτηση αλλά και την εφαρμογή τους.

            Η έννοια του δικαιώματος αλλά και ο βαθμός αναγνώρισης και αποδοχής των ανθρώπινων δικαιωμάτων υποδεικνύει το βαθμό ευαισθησίας του κράτους και την προσωποπαγή υφή του. Τα δικαιώματα, η ελεύθερη και ανεμπόδιστη δραστηριότητα του ανθρώπου, σύμφυτη με τον ορθό λόγο και το δίκαιο, υποδηλώνουν την αξία του ατόμου και αποτελούν την ειδοποιό διαφορά του από τα ζώα’ η αξία του ανθρώπου αποδεικνύεται από την καλλιέργεια της ψυχής και του πνεύματος, από την ηθική του αλλά και από την ελεύθερη έκφραση  και σκέψη του, αφού μόνο τότε αποκτά αυτοσεβασμό, αξιοπρέπεια και ευθύνη, ολοκληρώνεται ως οντότητα.

Βασικά ανθρώπινα δικαιώματα που παραβιάζονται σήμερα

Δικαίωμα ζωής.

Ο άνθρωπος αποτελεί την πεμπτουσία των δημιουργημάτων, το κέντρο κάθε πολιτιστικής δραστηριότητας και κάθε επιστημονική, τεχνολογική ανακάλυψη αποβλεπει στη βελτίωση των συνθηκών ζωής του.

            Σήμερα, όμως, παρατηρείται μία αντινομία’ ο άνθρωπος υποβαθμίστηκε όσο ποτέ άλλοτε, τέθηκε στο περιθώριο, ο πόλεμος εξευτελίζει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, οι εκτελέσεις, οι κακοποιήσεις, οι καταδικαστικές αποφάσεις ενισχύουν την απαίτηση για σεβασμό της κοινωνικής ζωής.

Δικαίωμα υγείας

Πρώτιστο αγαθό και δώρο της φύσης. Αν και αποτελεί πρώτο μέλημα του ανθρώπου δεν εξαρτάται μόνο από αυτόν.  Η υγεία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το γενικότερο κοινωνικό και πολιτειακό πλαίσιο και εκφράζεται ως υγειονομική περίθαλψη και κοινωνική ασφάλιση.

Σήμερα, σε πολλές χώρες του λεγόμενου «Τρίτου κόσμου» η θνησιμότητα έχει παρει μεγάλες διαστάσεις, η αδιαφορία των υπευθύνων είναι προκλητική, η μόλυνση του περιβάλλοντος είναι ανευ προηγουμένου αποδεικνύουν με παραστατικό τροπο την ποιότητα του πολιτισμού

Δικαίωμα εργασίας

            Η εργασία αποτελεί μία καταξιωμένη και αναγκαία απασχόληση που προάγει τον πολιτισμό.

            Σήμερα, η ανεργία καταδικάζει τον άνθρωπο σε αδράνεια και στασιμότητα, το άτομο από πρωταγωνιστής και δημιουργός μεταβλήθηκε σε απλό θεατή, τέθηκε στο περιθώριο και καταπονείται ψυχικά. Ακόμα και αν έχουν κατοχυρωθεί νομικά ρυθμίσεις που αποβλέπουν πλήρη ισότητα στην αμοιβή του άνδρα και της γυναίκας, στον εργασιακό χώρο παρατηρούνται αδικίες σε βάρος της εργαζόμενης γυναίκας.

Δικαίωμα μόρφωσης

            Σήμερα, σε πολλές περιπτώσεις, η αξιοκρατία στο χώρο της παιδείας είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Σκοπιμότητες με παραμορφωτικές επιδράσεις ενός ανήθικου τρόπου σκέψης διαστρεβλώνουν το ουσιαστικό νόημα της παιδείας, ενώ η εκπαίδευση στερείται ηθικών αρχών. Ο αναλφαβητισμός και η έλλειψη σεβασμού προς το άτομο και τις πνευματικές του ανησυχίες αντανακλούν την υποβαθμισμένη ποιότητα ζωής μας.

Δικαίωμα ελευθερίας

            «Η ελευθερία είναι το ψωμί των λαών»’ η νομική της κατοχύρωση αποτέλεσε πρωταρχικό μέλημα των πρώτων δημοκρατικών κοινωνιών, ενώ ο κριτικό διάλογος έδωσε νέα πνολή στις διαπροσωπικές σχέσεις και καθιέρωσε την ελευθεροφροσύνη.

            Ωστόσο, δεν είναι λίγες σήμερα οι περιπτώσεις όπου η επιβολή των επιχειρημάτων δεν γίνεται με την πειθώ του λόγου αλλά με την αδικία, το ψέμα, τη δημαγωγία. Η ανηθικότητα που σαγηνεύει τους πολιτικά καταξιωμένους ηγέτες αλλοιώνει τη δημοκρατία, γιατί ο δήμος μετατρέπεται σε όχλο, ενώ ο πολιτικός λόγος σε δημαγωγία, υπονομεύοντας τις πολιτιστικές αξίες

Δείγματα παραβιάσεων των ανθρώπινων δικαιωμάτων

1.    Η χρήση βίας -σωματικής ή ψυχολογικής- που παραβιάζει κάθε ανθρώπινο δικαίωμα

2.    Η λογοκρισία, η φίμωση του τύπου και των ΜΜΕ, η παραβίαση του απόρρητου της αλληλογραφίας

3.    Η παραβίαση του οικογενειακού ή του πανεπιστημιακού ασύλου, η αυθαιρεσίες ορισμένων αξιωματούχων του κράτους

4.    Οι διώξεις για πολιτικές, θρησκευτικές, ιδεολογικές πεποιθήσεις, η αναξιοκρατία, η κοινωνική ανισότητα και ο νεποτισμός

5.    Η εργασία με ελλιπή ή χωρίς κοινωνική και ιατρική ασφάλιση, η εκμετάλλευση στο όνομα του ισχυρού και της φθηνής εργασίας.

ΚΑΘΗΚΟΝ

ΕννοιολογικΑ

Καθήκον < κατά + ήκω = η υποχρέωση του ατόμου να πράττει, να κάνει ό,τι αρμόζει σύμφωνα με τις επιταγές της κοινωνίας

ΕΙδη

Ατομικά. Μόρφωση, πνευματική καλλιέργεια, επιλογή κι ευσυνείδητη άσκηση επαγγέλματος, εντιμότητα

Κοινωνικά. Σεβασμός του συνανθρώπου, αγάπη, αλληλεγγύη, συνεργασία, σύμπνοια, δημιουργική προσφορά, μετριοπάθεια, έλλειψη αλαζονείας και  ατομισμού

Εθνικά. Φιλοπατρία, σεβασμός στις αξίες και τα ήθη, την παράδοση, τον πολιτισμό, διαφύλαξη της εθνικής ενότητας.

Πολιτικά. Τήρηση των νόμων, υπεράσπιση δημοκρατικού πολιτεύματος, ανάληψη ευθυνών, εκπλήρωση υποχρεώσεων

ΑΙΤΙΑ  Παραλειψησ  υποχρεωσεων

1.    Ιδιοσυγκρασία και χαρακτήρας του ατόμου ν’ απολαμβάνει τα αγαθά της κοινωνίας και να αδιαφορεί για τα καθήκοντα του

2.    Η ασυνέπεια και ο ασταθής χαρακτήρας των σύγχρονων ανθρώπων που επιτείνεται και από την καχυποψία των ανθρώπινων σχέσεων.

3.    Ο εσωστρεφής άνθρωπος και η αλλοτριωτική κοινωνία,  που προάγει  σχέσεις εφήμερες βασισμένες σε χρησιμοθηρικούς κανόνες και σε  σχέσεις εμπορικές και ανταλλαγής

4.    Η ροπή του ατόμου προς το εύκολο και ο απεμπολισμός του δύσκολου και του πιεστικού, όπως και η απροθυμία ανάληψης ευθυνών και υποχρεώσεων - αποτέλεσμα μιας κοινωνίας απρόσαλλης κοινωνίας.

5.    Ελλιπής διαπαιδαγώγηση και έλλειψη ευαισθησίας στην κοινή προσπάθεια  ανάνειψης της κοινωνίας και της ποιότητας ζωής, έλλειψη ενημέρωσης και υπολειτουργία των φορέων κοινωνικοποίησης.

6.    Κλονισμένη σχέση πολίτη - κράτους, - η πολιτεία έχει μετατραπεί σε αναξιόπιστο εταίρο του πολίτη και τον θεωρεί ως προϊόν εκμετάλλευσης και κέρδους.

7.    Φαινόμενα νοσηρότητας του πολιτικού συστήματος και των πολιτών, διαφθορά, ανηθικότητα, αναξιοκρατία, εκποίηση αξιών και θεσμών, φαυλότητα ð ο πολίτης αποξενώνεται συναισθηματικά από το κοινωνικό σύνολο, νιώθει ξένος, αποκομμένος από τους συνανθρωπους του.

8.    Αυξημένες υλικές ανάγκες, καταναλωτισμός, απαιτήσεις σύγχρονης κοινωνίας αποτρέπουν τη σκέψη και καθυποτάσσουν τη βούληση για αποδοχή των υποχρεώσεων και των ευθυνών.

Αξια

F Αυτοπραγμάτωση, ολοκλήρωση προσωπικότητας’ ο άνθρωπος  μαθαίνει να «χάνει και να κερδίζει ελευθερίες καθώς σχηματίζει κοινότητες. Πρέπει να δέχεται τους περιορισμούς της ομάδας στην ικανοποίηση των πρωτόγονων παρορμήσεών του» (Ρ. Γ. Τζέραντ).

F Κοινωνική συνοχή και αρμονική συνύπαρξη με τα υπόλοιπα μέλη της κοινωνίας ð επιτυγχάνεται άνοδος του πολιτισμού και κοινωνική ισορροπία, τάξη, διασφαλίζεται η αξιοκρατία και αποτρέπονται κοινωνικές αντεγκλήσεις και αντιδικίες.

F Κοινωνική αναγνώριση, ομαλή ένταξη του ατόμου στο κοινωνικό σύνολο και εύρυθμη λειτουργία του πολιτεύματος και του πολιτικού συστήματος. Το άτομο μαθαίνει να ζει αλλά και να συμβιωνει με τις υποχρεώσεις του εντασσόμενο στην κοινωνία με όλες τις προϋποθέσεις  για κοινωνική ανάδειξη και αναγνώριση.

F Το καθήκον είναι μια «κατηγορηματική προστακτική» κατά τον Κάντ, μέσα όμως σε πνεύμα ελευθερίας, αυτονομίας και  ελεύθερης βούλησης και όχι εξαναγκασμού ή αποτέλεσμα «τυφλής βούλησης», άγνοιας, αμάθειας, προλήψεως, φόβου, απειλής.

Το άτομο σε καμία περίπτωση δε δεσμεύεται από εξωτερικούς ή εσωτερικούς περιορισμούς και η εκπλήρωση των υποχρεώσεων του επαφίεται στη δική του θέληση και προθυμία.

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΠΑΡΑΒΙΑΣΗΣ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ - ΠΑΡΑΒΑΣΗΣ ΚΑΘΗΚΟΝΤΩΝ

ατομικα

1.    Διάβρωση ανθρωπινης προσωπικότητας.

2.    Έλλειψη σεβασμού, αλληλοβοήθειας, αλληλοστήριξης  προς το συνάθρωπο.

3.    Αδυναμία ολοκλήρωσης προσωπικότητας.

4.    Απανθρωποποίηση, αμοραλισμός, πεσσιμισμός, χαλαρότητα διατομικών σχέσεων

5.    Αδιαφορία για το κοινωνικό σύνολο και τα κοινα, υποβάθμιση ποιότητας ζωής

6.    Αδυναμία του ατόμου να νιώσει τη χαρά της δημιουργίας και του δημιουργικού μέλους της κοινωνίας

κοινωνικά

1.    διοικητική αρρυθμία, καταστρατήγηση της έννομης τάξης, υποβάθμιση ποιότητας ζωής

2.    επικοινωνιακό αδιέξοδο, κλίμα ανασφάλειας, ανηθικότητας, συμβατικότητας, επιφυλακτικότητας

3.    δοκιμασία κοινωνικής συνοχής, τα κοινωνικά θεμελια γίνονται ευάλωτα

4.    κοινωνικός μαρασμός και οπισθοδρόμηση

5.    ανισότητα, κοινωνικές διακρίσεις, ατόνωση θεσμών και αξιών, περιθωριοποίηση, απομόνωση, μοναξιά

ΣΥΓΚΡΙΣΗ  ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ - ΚΑΘΗΚΟΝΤΟΣ

            Το δικαίωμα γεννιούνται, αλλοιώνονται ή χάνονται. Πρόκειται  τη δίκαιη απαίτηση του πολίτη για απολαβή ορισμένων προνομίων και αγαθών που απορρέουν «ως αντάλλαγμα» προς τις υποχρεώσεις και τα καθήκοντα του. Ο νόμος προασπίζει και υπερασπίζει τα δικαιώματα των πολιτών, τα οποία στηρίζονται σε σχέση αλληλεξάρτησης με τα καθήκοντα και το ένα αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση του άλλου.

            Τα καθήκοντα απορρέουν από την αναγκαιότητα για εύρυθμη λειτουργία της κοινωνίας και συναποτελούν μαζί με τα δικαιώματα έννοιες καθοριστικές για την κοινωνική ισορροπία. Σύμφωνα με το γραπτό δίκαιο υπαγορεύονται από νομικό καταναγκασμό, δεν αποβλέπουν σε αμοιβή, δεν επιδέχονται συμβιβασμούς, ενώ σύμφωνα με το άγραφο δίκαιο δεν υπόκεινται σε κανένα εξωτερικό περιορισμό και υπακούουν στην ηθική της συνείδησης.

ΣΚΕΨΕΙΣ...

            Δικαίωμα και καθήκον έχουν αξία μόνο όταν είναι αποτέλεσμα ελεύθερης επιλογής του ατόμου, μακριά από εξωτερικούς καταναγκασμούς. Ο άνθρωπος καθίσταται αξία χωριστή, όταν αντιλαμβάνεται τις υποχρεώσεις του από τη στιγμή που εντάχθηκε στο κοινωνικό σύστημα. Η ανάπτυξη και η καλλιέργεια του ήθους, η ολοκλήρωση μιας αυθύπαρκτης και ορθολογικής οντότητας γίνεται μέσα από τους διαύλους του δικαιώματος και του καθήκοντος. Η αξιοπρέπεια, ο σεβασμός και ο αυτοσεβασμός, αξιοπρέπεια και η αξιοκρατική του πολίτη παράγονται από τη συναίσθηση των ευθυνών και των υποχρεώσεων του.

            Η συναίσθηση του καθήκοντος σε άμεση συνάρτηση με το δικαίωμα  και την ανάληψη ευθυνών και πρωτοβουλιών φανερώνουν το αληθινό ύφος της ανθρώπινης οντότητας, του ανθρώπινου χαρακτήρα’ και άτομα σκεπτόμενα ορθολογικά και «κοινωνικά» αποτελούν τα καλύτερα εχέγγυα για την πρόοδο της κοινωνίας.

ΘΕΜΑΤΑ

1.    «Μην σε αποτρέπουν από το καθήκον σου τα ανόητα σχόλια των ανθρώπων, γιατί, αφού δεν μπορείς να εμποδίσεις τις επικρίσεις τους, δεν πρεπει φυσικά και να φροντίζεις για αυτές» (Επίκτητος)

Να σχολιάσετε την άποψη του Επίκτητου και κατά πόσο πρέπει ο άνθρωπος να «κλείνει τα αυτιά του» στο κόσμο, όταν ζει και δημιουργεί μέσα στο κοινωνικό σύνολο

2.    Είναι γνωστό ότι η ικανοποίηση του δικαιώματος  στηρίζεται στην εκπλήρωση του καθήκοντος. Παρ΄ όλα αυτά  φαίνεται ότι οι σημερινοί άνθρωποι θυμούνται μόνο το πρωτο και αγνοούν ή και αδιαφορούν για το δεύτερο. Ποιες είναι οι αιτίες αυτού του φαινομένου και με ποιες συνέπειες συνοδεύεται;  Είναι δυνατό να γίνει διαπαιδαγώγηση του ανθρωπου σε πνεύμα μεγαλύτερης προσφοράς προς την κοινωνία και πώς θα γίνει αυτό;

3.    Είναι γεγονός ότι στη σύγχρονη εποχή βελτιώνεται διαρκώς η ποιότητα της κοινωνικής ελευθερίας των ανθρωπων και ότι περισσότερο από κάθε άλλη εποχή σήμερα η διεθνής κοινή γνώμη είναι ευαισθητοποιημένη σχετικά με την προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων. ΄Όμως, συχνά εκφράζονται παράπονα για την παραβίαση τους. Ποιες είναι οι προσωπικές σας θέσεις σχετικά με το θέμα αυτό;

4.    Οτιδήποτε μεγάλο γίνεται μέσα στον κόσμο γίνεται στη φωνή του καθήκοντος, οτιδήποτε άθλιο γίνεται, γίνεται στο όνομα του συμφέροντος»  (Λακορνταιρ)

α)  Να σχολιάσετε το απόσπασμα και να διατυπώσετε τις απόψεις σας για τη σχέση καθήκον - συμφέρον.

β)  Πιστεύετε ότι στη σημερινή εποχή οι άνθρωποι υπακούουν στις επιταγές του καθήκοντος και μπορεί να εναρμονισθούν οι αξίες του πολιτισμού μας με αυτές που υπαγορεύονται από την τήρηση του δικαιώματος;

5.    Η νομοθεσία κάθε χώρας προσπαθεί να ρυθμίσει τις ανθρώπινες σχέσεις και να προστατέψει τα συμφέροντα και τα δικαιώματα των πολιτών. Πολλοί όμως αισθάνονται αδικημένοι. Τι νομίζετε ότι πρέπει να κάνουν σε αυτές τις περιπτώσεις;

6.    «Το δίκαιο δεν είναι μια απλή σκέψη, αλλά δύναμη ζωντανή. Γι’ αυτό η δικαιοσύνη στο ένα της χέρι κρατάει τη ζυγαριά, με την οποία ζυγίζει το δίκαιο και στο άλλο κρατάει το σπαθί με το οποίο προφυλάσσει. Το σπαθί χωρίς τη ζυγαριά είναι γυμνή βία και η ζυγαριά χωρίς το σπαθί είναι η αδυναμία της δικαιοσύνης. Και τα δυο, σπαθί και ζυγαριά, είναι απαραίτητα και συνδυασμένα αναμεταξύ τους. Κατάσταση δικαίου επικρατεί τότε μόνο, όταν η δύναμη με την οποία η δικαιοσύνη κρατάει το σπαθί, εξισώνεται με την επιδεξιότητα, με την οποία χειρίζεται τη ζυγαριά». (Γεριγκ)

Να σχολιαστεί το απόσπασμα

7.    «Προτίμα τη φτώχεια μέσα στους κόλπους της δικαιοσύνης από τα πλούτη που προμηθεύει η αδικία. Ολες οι αρετές περιλαμβάνονται μεσ’ τη δικαιοσύνη’ αν είσαι δίκαιος, είσαι ένας ενάρετος άνθρωπος»    (Θεόγνις)

α) Πιστεύετε ότι πλούτος και δικαιοσύνη είναι εννοιες  αλληλοαναιρούμενες; να τεκμηριώσετε τις θέσεις σας

β)   Ο ενάρετος άνθρωπος, σύμφωνα με το απόσπασμα είναι ο δίκαιος. Συμφωνείτε;

1.    Όπως είναι γνωστό, η κοινωνική ζωή ρυθμίζεται από μια σειρά από άγραφους και γραπτούς κανόνες, που η τήρηση τους από όλα ανεξαίρετα  τα μέλη της κοινωνίας αποτελεί  προϋπόθεση για την καλή λειτουργία της και πρόοδό της. Αναφερθείτε στους κανόνες δικαίου και στη στάση του πολίτη

2.    Είναι γνωστό ότι η ικανοποίηση του δικαιώματος  στηρίζεται στην εκπλήρωση του καθήκοντος. Παρ΄ όλα αυτά  φαίνεται ότι οι σημερινοί άνθρωποι θυμούνται μόνο το πρωτο και αγνοούν ή και αδιαφορούν για το δεύτερο. Ποιες είναι οι αιτίες αυτού του φαινομένου και με ποιες συνέπειες συνοδεύεται;  Είναι δυνατό να γίνει διαπαιδαγώγηση του ανθρωπου σε πνεύμα μεγαλύτερης προσφοράς προς την κοινωνία και πώς θα γίνει αυτό;

3.    Η νομοθεσία κάθε χώρας προσπαθεί να ρυθμίσει τις ανθρώπινες σχέσεις και να προστατέψει τα συμφέροντα και τα δικαιώματα των πολιτών. Πολλοί όμως αισθάνονται αδικημένοι. Τι νομίζετε ότι πρπει να κάνουν σε αυτές τις περιπτώσεις;

4.    Είναι γεγονός ότι στη σύγχρονη εποχή βελτιώνεται διαρκώς η ποιότητα της κοινωνικής ελευθερίας των ανθρωπων και ότι περισσότερο από κάθε άλλη εποχή σήμερα η διεθνής κοινή γνώμη είναι ευαισθητοποιημένη σχετικά με την προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων. ΄Όμως, συχνά εκφράζονται παράπονα για την παραβίαση τους. Ποιες είναι οι προσωπικές σας θέσεις σχετικά με το θέμα αυτό;

ΣΧΕΔΙΑΣΜΑ ΕΚΘΕΣΗΣ

ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΑ

Φορείς κοινωνικοποίησης

1.    Νόμοι

2.    Τέχνη

3.    Πνευματικός άνθρωπος

4.    Αναβάθμιση των θεσμών και αξιών ð αλλαγή νοοτροπίας - αντίληψης για τη ζωή και τις αξίες

5.    Παιδεία

6.    Παράδοση

7.    Θρησκεία

Παράλληλα, όταν μιλάμε για  λύσεις  μπορούμε ν’ αναφερθούμε και στα στοιχεία που συνηγορούν στην πρόοδο της κοινωνίας, καθώς οι λύσεις δεν είναι τίποτε άλλο παρά η επιθυμία για αναβάθμιση και πρόοδο της ανθρώπινης κοινωνίας.

Β. ΕΠΙΔΡΑΣΗ  ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ (όταν επιτρέπει η ανάπτυξη του θεματος)

Ο γεωγραφικός χώρος επηρεάζει τη συμπεριφορά του ατόμου και καθορίζει τον τρόπο δράσης του, την ιδεολογία και κυρίως τη ψυχική του διαθεση και ισορροπία. Ανάλογα τις κλιματολογικές συνθήκες ο άνθρωπος διαμορφώνει το χαρακτήρα του και αναλογα  με τις γεωγραφικές διαμορφώσεις αναπτυσσει τον πολιτισμό του.

( Εύκρατο κλίμα διαμορφώνει ανθρώπους πρόσχαρους  με ανάλογες κοινωνικές και ψυχικές επιδράσεις.

Ψυχρό κλίμα διαμορφώνει ανθρώπους απόμακρους, ορθολογιστικούς χωρίς παρορμήσεις , ψυχρούς, χωρίς  ιδαίτερα συναισθήματα)

Η γεωγραφική θέση της χωρας και η γεωπολιτική σημασία επιδρούν καταλυτικά στη διαμόρφωση και ανάπτυξη πολιτισμού ð δεν είναι τυχαία η ανάπτυξη των αρχαίων πολιτισμών αλλά και η διάδοση του ελληνικού στο χωρο της Μεσογείου

1.     

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

1.    Μελλοντική πορεία (σκιαγραφούμε τις επιδράσεις και επιπτώσεις  του θέματος, αν συνεχιστεί η δράση του )

π.χ Ναρκωτικά ð κοινωνία «ζούγκλας», όπου ο καθένας θα εγκληματεί για να εξασφαλίσει τη δόση του

2.    Παρουσίαση μιας τρίτης άποψης, όταν το θέμα διαπραγματεύεται δύο διαμετρικά αντίθετες απόψεις.

Ατομο και κοινωνία και ο ρόλος τους στην ιστορική εξέλιξη ð .... Μόνο η κοινή, συντονισμένη και εναρμονισμένη δράση των δύο παραγόντων μπορεί να επιφέρει σημαντική μεταβολή στην ιστορική πραγματικότητα και να αποτελέσει το έναυσμα για ένα καλύτερο κόσμο. Οι άλλες εκτιμήσεις εκτός του το είναι μονόπλευρες και μονοσήμαντες αποτελούν μονόδρομο και δεν προσφέρουν λύση αποδεκτή και τεκμηριωμένη.

3.    Παρουσίαση του τελευταίου ζητήματος, όπου συνήθως αναφέρεται στις λύσεις, στους τρόπους αντιμετώπισης του συγκεκριμένου προβλήματος

ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ   ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

1.         ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΑ ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ

            Η εποχή μας, εποχή αντιφάσεων και πολύμορφων κρίσεων αντιμετωπίζει ένα παράδοξο φαινόμενο’ οι άνθρωποι εξαιτίας της αστικής ανάπτυξης, της  τεχνολογικής  εξέλιξης που περιόρισε ή εκμηδένισε  τις πνευματικές αναζητήσεις του ατόμου αλλά και της πεσιμιστικής διάθεσης και της διαβρωτικής επίδρασης των κοινωνικών δομών, που κάθε άλλο παρά συνηγορούν στην εξομάλυνση και αναβάθμιση της ποιότητας ζωής, βρίσκονται αντιμέτωποι με ένα πλήθος πολύμορφων και πολυποίκιλων προβλημάτων που αδρανοποιεί τις προϋποθέσεις ανάκαμψης.

            Σήμερα, όπου η τεχνοκρατική ζωή αποτελεί την πεμπτουσία επιδίωξης κάθε «σύγχρονου» ανθρώπου, πληθαίνουν τα φαινόμενα ........

ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ

1.    Αναφορά στα χαρακτηριστικά της κοινωνίας που γεννούν, αναπαράγουν, επιτείνουν και διευρύνουν το πρόβλημα

Σχέσεις κοινωνικές

(περιγραφή και αναζήτηση του ρόλου τους στη γέννηση ή τη διόγκωση του φαινομένου)

Αξίες και κοινωνικές δομές

 

2.    Διαχρονικότητα ή όχι του προβλήματος

3.    Εντοπισμός  του προβλήματος και αναφορά στο χώρο δράσης του.

·      κοινωνικές ομάδες και ταξεις (ναρκομανείς, περιθωριοποιημένα άτομα, κοινωνικά ανήμποροι, χαμηλού βιοτικού ή πνευματικού επιπέδου, ρατσιστικά φαινόμενα....)

·      ανθρώπινες  και κοινωνικές δραστηριότητες (χώρος εργασίας, σχέση με τη φύση, σχέση ατόμου - τεχνολογίας, διαπροσωπικές σχέσεις....)

4.   Ορισμός ( αν απαιτεί το θέμα  -αλλοτρίωση, τυποποίηση, μαζοποίηση)

ΚΥΡΙΟ  ΘΕΜΑ

Αναλύουμε τα ζητούμενα και, όταν δεν μας δίνονται, επιγραμματικά αναφέρουμε αίτια, συνέπειες, τρόπους αντιμετώπισης. Στην  περίπτωση αυτή η επιγραμματική αναφορά δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 10 - 12 σειρές.

ΑΙΤΙΑ

            Στην αναζήτηση των αιτιών μπορούμε να ανατρέξουμε 

Α.    ΣΧΕΣΗ ΑΤΟΜΟΥ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΖΩΗΣ

FΓρήγοροι ρυθμοί ανάπτυξης è ωραριοποίηση, περιορισμός ελεύθερου χρόνου, αγχώδης μετακινήσεις, άγχος, αποξένωση, απομόνωση, εγωκεντρισμό, μοναξιά, αλλοτρίωση, διάρρηξη διατομικών σχέσεων

FΠαραγωγή προϊόντων που ο ίδιος ο άνθρωπος δεν καταναλώνει  è απομάκρυνση από τα προϊόντα παραγωγής, αποστασιοποίηση και ψυχολογική διάσταση από τα δημιουργήματα του.

FΚυνισμός διαπροσωπικών σχέσεων - απογύμνωση ηθική ...

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ    Η απογύμνωση και ο κυνισμός των διαπροσωπικών σχέσεων είναι  από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της εποχής μας καθώς υπάρχει παντού’ στην ψυχή, στο σώμα, στα συναισθήματα και ο άνθρωπος νιώθει την ανάγκη να δολοφονήσει την υποκρισία των διανθρώπινων σχεσεων. Αμοραλισμός, απαισιοδοξία, πεσσιμισμός και μηδενισμός είναι τα ιδεολογικά υπόβαθρα των συναισθημάτων αυτών. Ο άνθρωπος αναπόφευκτα πλησιάζει σε μια καμπή της ζωής του που οδηγεί στο θρίαμβο των αλλότριων ιδεών, στην πλήρη απανθρωποποίηση και αποχαύνωση χωρίς, μέχρι στιγμής, να προβάλλει αντιδράσεις  και να ενεργοποιεί τη ζωντάνια και ζωτικότητα που διαθέτει ώστε να απεγκλωβιστεί και να ατενήσει μια διαφορετική προοπτική αισιοδοξίας και ανθρωπισμού.

            Ζούμε σ’  έναν κόσμο χωρίς επιφυλάξεις και προσχήματα, που ολοένα αυξάνονται οι φωνές αμφισβήτησης, ελαχιστοποιούνται τα ανέγγιχτα κοινωνικά σχήματα και διαρκώς ζούμε σ’  ένα κατεστημένο, όπου ένα από τα κύρια γνωρίσματα του είναι ......

Β. ΑΝΤΙΦΑΣΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ   Ο σύγχρονος μεταβιομηχανικός πολιτισμός έχει αυξήσει τις δυνατότητες του ανθρώπου να ζήσει μια ελεύθερη , πλούσια ζωή, που θα ανταποκρίνεται στις ικανότητες του. Ο άνθρωπος όμως δεν έχει βρει ακόμα το δρόμο ν’ αντιληφθεί αυτές τις δυνατότητες’ στην εποχή μας  επικρατούν υλικά και πνευματικά αγαθά, δουλεία και φτώχεια. Η συνεχής μεταβολή της κοινωνίας εξαιτίας της καλπάζουσας τεχνολογικής ανάπτυξης, ευνοεί την απρόσωπη οργάνωση  με την οποία ο άνθρωπος τείνει να χάσει όλο και πιο πολύ την προσωπική του υπόσταση.

            Ετσι, παρατηρείται το αντιφατικό φαινόμενο .... και  ταυτόχρονα ο υποβιβασμός της  ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της μαζοποίησης, του αποπροσανατολισμού, της μοναξιάς και της γενικότερης σήψης θεσμών και αξιών.

............................................

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΗ   ΣΗΜΕΙΩΝ

Βασικό σημείο της αναπτυξης ενός θέματος είναι η διερεύνηση των επιμέρους ενοτήτων που υπολανθάνουν. Κρίνεται σκόπιμο πριν την ανάπτυξη του να παρουσιάσουμε σε μεταβατική παράγραφο τις διάφορες μορφές και είδη του Βεβαια, πρέπει να διευκρινίσουμε ότι η ανάπτυξη της συγκεκριμένης παραγράφου, δεν μπορεί να επεκτείνεται σε έκταση μεγαλύτερη των 5-6 σειρών. Συγκεκριμένα’

1.             «η αξία της ελευθερίας»

Ανάλυση των μορφών ελευθερίας -εξωτερική και εσωτερική

Εξωτερική. Εθνική, οικονομική, προσωπική, πολιτική, κοινωνική

Εσωτερική. Ηθική, πνευματική

2.   «αλλοτρίωση και σύγχρονη εποχή»

Μορφές αλλοτρίωσης -που παρουσιάζεται το φαινόμενο της αλλοτρίωσης

κοινωνία, εργασία, ατομική υπόσταση, ιδεολογία, αντιλήψεις....

Οταν δεν προσδιορίζεται η υφή του θέματος π.χ. «η αλλοτρίωση σήμερα», «η αξία της ελευθερίας» είμαστε υποχρεωμένοι να αναφερθούμε διεξοδικά σε κάθε μορφή - είδος της έννοιας

                Σε περίπτωση που μας ζητείται η ανάλυση του θέματος σε ένα καθορισμένο πλαίσιο π.χ «η αλλοτρίωση στις διαπροσωπικές σχεσεις» ή «η αξία της κοινωνικής ελευθερίας» στη μεταβατική παράγραφο θα αναφερθούμε και στις άλλες μορφές - είδη της αλλοτρίωσης ή της ελευθερίας

ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ

                Για την ανάπτυξη πολλών θεμάτων είναι αναγκαίο να υπάρχουν κάποιοι παράγοντες,  προϋποθέσεις

ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΟΙ

Fηθική - χαρακτηρας

Fψυχική ισορροπία και ψυχικά χαρίσματα (επιμονή, θέληση, αποφασιστικότητα, υπομονή, καρτερικότητα, αλτρουισμός, φιλαλληλία, σεβασμός ...)

Fπνευματική (επίπεδο μόρφωσης, κριτική, ιδεολογία, έρευνα, γόνιμη αμφισβήτηση, πνευματική ωριμότητα ...)

ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΙ

πολιτική κατάσταση (δημοκρατία, ελευθερία, έλλειψη ή όχι λογοκρισίας, νομοθεσία)

πνευματική καλλιέργεια, (πνευματικό υπόβαθρο)

κοινωνική κατάσταση (υπάρξη ή όχι κοινωνικών προβλημάτων, επίδραση των φορέων κοινωνικοποίησης, ανθρώπινες σχέσεις, σύγκρουση ατομικού - κοινωνικού συμφέροντος, ευαισθητοποίηση της κοινωνίας στα φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας)

ιδεολογία (κρίση αξιών - θεσμών, ανθρώπινα δικαιώματα, ανθρωπισμός, εθνισμός, διεθνι-σμός, άμιλλα, συνεργασία, ποιότητα ζωής)

ΑΞΙΕΣ

Είδη

υλικές

ηθικοπνευματικές.  δόξα, γνώση, παιδεία, τέχνη, επιστήμη, θρησκεία, αισιοδοξία, κριτική, προγραμματισμός, αυτογνωσία, αυτοκυριαρχία, ευθύνη ....

κοινωνικές. Πατρίδα, ελευθερία, άμιλλα, δικαιοσύνη, σεβασμός, διάλογος, δημοκρατία, αξιοκρατία, ανθρωπισμός, ευνομία  ....

εθνικές.  Εθνικό φρόνημα, φιλοπατρία, συνείδηση εθνικής ταυτότητας, εθνικό φρόνημα

                Οι αξίες είναι έμφυτες στον ανθρωπο και η πραγμάτωση τους φέρνει πολιτιστική ανάταση και πρόοδο. Οι έμφυτες αξίες οδήγησαν τον άνθρωπο στην ανάπτυξη πολιτισμού και μάλιστα ταυτίζονται με τα αγαθά που ικανοποιούν τις ανάγκες του και γι΄αυτό αποτελούν και τα «ιδανικά του»

ΓΕΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΑΞΙΩΝ

Πρόλογος εμφυτη κοινωνικότητα και πνευματικότητα, η πραγματωση των αξιών προσδιορίζει και την ποιότητα της πολιτιστικής προόδου

Μεταβατική παράγραφος

διάκριση της έννοιας (μορφές - είδη\ που εντοπίζεται)

Κύριο θέμα

1* προϋποθέσεις  που πρέπει να υπάρχουν για την εμφάνιση και αξιοποίηση της έννοιας (ελευθερία, δημοκρατικό πολίτευμα, πνευματικό και ιδεολογικό υπόβαθρο, παιδεία, ανθρωπισμός)

2 * γνωρίσματα της έννοιας 

3 * Αίτια έλλειψης της έννοιας (όταν μπορούμε να τα αναφέρουμε)

4 * Αξία \ σημασία της έννοιας και επιδράσεις σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο

5* Ανάπτυξη εξ’ αντιθέτου (έλλειψη ή υπερβολή της έννοιας. Αναπτυσσουμε το αντίθετο της έννοιας -αξιοκρατία \ αναξιοκρατία - ή αναφερόμαστε στην απουσία. και στις επιπτώσεις της) Με τον τρόπο αυτό τεκμηριώνουμε την αξία της και ολοκληρώνουμε την επιχειρηματολογία μας [1]

Επίλογος

 Υπογραμμίζεται η θετική - κυρίως - επίδραση της έννοιας, η διατηρηση της και η συνειδητή προσπάθεια για την ευόδωση και πραγμάτωση της θετικής έννοιας

ΣΧΕΣΕΙΣ ΑΤΟΜΟΥ - ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

Ο κάθε άνθρωπος είναι στενά συνδεδεμένος με την κοινωνία’ οι υλικές συνθήκες της ζωής του, τα πνευματικά του ενδιαφέροντα, η σκέψη του, οι ηθικές αρχές είναι αποτέλεσμα της κοινωνικής επίδρασης, φέρνουν τη σφραγίδα της  υπάρχουσας κοινωνικής τάξης πραγμάτων και παρδαδόσεων.

Αντιπαράθεση των δύο εννοιών  (Το άτομο επιθυμεί την προβολή και την επιτυχία του ενώ πολλές φορες το κοινωνικό περιβάλλον με τους περιορισμούς και τις υποχρεώσεις που επιβάλλει περιορίζει το άτομο)

Το άτομο δέχεται επιδράσεις από το:

·       οικογενειακό περιβάλλον

·       άμεσο κοινωνικό περιβάλλον (συγγενείς, φίλοι ...)

·       κράτος (πολιτική ζωή, νόμοι, παιδεία, ΜΜΕ)

·       έμμεσο κοινωνικό περιβάλλον (τύπος, κοινωνικές, πολιτισμικές συνθήκες, θρησκεία, ήθη)

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ’ Ομαλή κοινωνικοποίηση του ατόμου, όταν αναπτύσσεται σε ένα υγιές, ελεύθερο, δημοκρατικό περιβάλλον, το οποίο παρέχει δυνατότητες για ανάλειψη πρωτοβουλιών.

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ

1.     Σωστός επαγγελματικός προσανατολισμός ð ομαλή ένταξη του ατόμου στο χωρο εργασίας

2.     Πνευματικοί προσανατολισμοί ð ομαλή ένταξη στην πνευματικη και πολιτιστική ζωή

3.     Διαμόρφωση υγιούς πολιτικής προσωπικότητας ð ομαλή ένταξη στην πολιτική ζωή

1-3 ð διάπλαση υγιούς προσωπικότητας, με κατάλληλα πνευματικά, ηθικά, ψυχικά και επαγγελματικά εφόδια ð ολοκλήρωση ατόμου και κοινωνική του καταξίωση ð πρόοδος κοινωνίας

                 ò

α. κοινωνική αρμονία	β. κοινωνική πρόοδος
κατοχύρωση ελευθερίας	ανάπτυξη οικονομίας
δημοκρατική διοίκηση	ανύψωση βιοτικού επιπέδου
ομαλή λειτουργία κοινωνίας
αρμονικές σχεσεις πολίτη - κράτους	ποιοτικό ανέβασμα παιδείας
ευνομία, αξιοκρατία, ειρήνη	κοινωνική πρόνοια
σωστες διαπροσωπικές σχεσεις	πρόοδος επιστημών, γραμμάτων, Τεχνών
συνοχή κοινωνικής δομής

ΑΤΟΜΟ

Επαγγελματική - οικονομική αποκατάσταση

πνευματική καλλιέργεια, ανάπτυξη ανθρωπιστικών και ηθικών αξιών

ολοκλήρωση προσωπικότητας  αυτοπραγμάτωση

κοινωνική καταξίωση, κοινωνική συνύπαρξη ð ανάπτυξη συνείδησης και πολιτικής οντότητας, αποφυγή μοναξιά, περιθωριοποίησης

υπευθυνότητα, συλλογικότητα, αλληλεγγύη ð ανάπλαση κοινωνίας

ανάπτυξη αυτοπειθαρχίας, αυτοσεβασμού, υπευθυνότητας

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Φαρμάκης Δ. Κ,  Μεθοδολογία έκθεσης

Δημητρακόπουλος Γ., Εκθέσεις Λυκείου

Φραγκούλης Αθ.,  Η έκθεση ιδεών, τεχνική και μεθοδολογία

---

[1] Αν η έννοια είναι διττή _-εθνικισμός - είμαστε υποχρεωμένοι να σχολιάσουμε και τις δύο όψεις της